VREMEPLOV
1973 - 1974
1973
Januar 1973
01.januar 1973.
Velika Britanija, Irska i Danska zvanično postaju članice Evropske zajednice. Evropska šestorka prerasta u evropsku devetoricu. Pregovori EZ o pristupanju ove tri zemlje vođeni su od 30. juna 1970. godine da bi bili uspešno okončani 22. januara 1972. godine potpisivanjem ugovora o pristupanju. Pregovori su istovremeno vođeni i sa Norveškom sa kojom je takođe potpisan ugovor o pristupanju ali su se građani ove zemlje na referendumu izjasnili protiv ulaska u EZ. Britanski Donji dom se većinski izjasnio za ulazak Velike Britanije u EZ dok su se građani Irske i Danske takođe pozitivno izjasnili referendumom. Pristupom ovih zemalja EZ izvršeno je proširenje na sever Evrope. Istog dana EZ je istakla svoju isključivu nadležnost za vođenje zajedničke trgovinske politike.
08.januar 1973.
vijetnamski rat
U Parizu obnovljeni pregovori o okončanju Vijetnamskog rata. Pregovore su obnovili američki i severnovijetnamski pregovarači Henri Kisindžer i Le Duk To.
15.januar 1973.
Održan istorijski, prvi susret predsednika vlade Izraela i rimokatoličkog pape u Vatikanu. Izraelski premijer Golda Mejer razgovarala je u Vatikanu sa papom Pavlom VI i tako postala prvi predsednik vlade jevrejske države koji se susreo sa poglavarom rimokatoličke crkve.
20.januar 1973.
Ubijen Amilkar Kabral u Konakriju u Gvineji, jedan od vođa borbe protiv portugalskog kolonijalizma u Africi i generalni sekretar Afričke partije za nezavisnost Gvineje Bisao (Portugalska Gvineja) i Zelenortskih ostrva (Kejp Verde). (Rođen: Bafata/Gvineja Bisao 12.septembar 1924. - Umro: Konakri/Gvineja 20.januar 1973.) Bio je poznat i pod ratnim imenom Abel Džasi. Inženjer agronomije po struci, pisac, mislilac i političar u Gvineji Bisao i Zelenortskim Ostrvima. Bio je vođa gerilske borbe protiv portugalskih snaga u ratu za nezavisnost. Ubio ga je politički protivnik 1973. godine.
.jpg)
1924-1973
48
22.januar 1973.
Poginulo 176 ljudi u udesu jordanskog „Boinga 707“ sa muslimanskim hodočasnicima na povratku iz Meke. Avion se srušio u plamenu na aerodromu u nigerijskom gradu Kano.
Umro američki državnik Lindon Bejns Džonson, predsednik SAD od 1963. do 1969. (Rođen: Stounvol/Teksas/SAD 27.avgust 1908. - Umro: Stounvol/Teksas/SAD 22.januar 1973.) Bio je potpredsednik od 1960. za vreme mandata Džona Kenedija. Kad je Kenedi ubijen u Dalasu 1963. postao je predsednik, što je ostao do 1969, posle pobede na izborima 1964. Nastavio je Vijetnamski rat, koji su započeli njegovi prethodnici, okončan 1975. ponižavajućim porazom SAD. Tokom njegovog mandata došlo do eskalacije rata u Vijetnamu, što je u svetu i u SAD izazvalo oštre kritike njegove politike. Jedan je od samo četvorice ljudi koji su imali sve četiri federalne izborne pozicije u Sjedinjenim Državama: predstavnik, senator, potpredsednik i predsednik. U unutrašnjoj politici, Džonsonovi programi „Veliko društvo“ i „Rat protiv siromaštva“ doveli su do zakona kojima se proširuju građanska prava, javno emitovanje, zdravstveno osiguranje, zdravstvena pomoć, pomože obrazovanju i umetnosti, urbanom i ruralnom razvoju i javnim uslugama. Za razliku od većine južnih političara, on se usprotivio rasnoj segregaciji, potpisivanjem zakona o građanskim pravima za zabranu rasne diskriminacije u javnim objektima, međudržavnoj trgovini, na radnom mestu i u stanovanju. Nasledio ga je Ričard Nikson u januaru 1969. Po okončanju svog predsedničkog mandata, Džonson se vratio na svoj teksaški ranč, gde je umro od srčanog udara četiri godine kasnije. Mnogi istoričari su Džonsona pozitivno rangirali zbog njegove unutrašnje politike i usvajanja mnogih glavnih zakona koji su uticali na građanska prava, kontrolu oružja, očuvanje divljine i socijalno osiguranje, iako je takođe privukao značajne kritike zbog eskalacije Vijetnamskog rata.
1908-1973
64
24.januar 1973.
vijetnamski rat
Pregovarač SAD Henri Kisindžer izjavio da će Vijetnamski mirovni sporazum značiti i kraj borbi u Laosu i Kamboži - „velika pobeda za vijetnamski narod“, ovim rečima je dokument opisao pregovarač Hanoja Le Duk To. Borbe u Vijetnamu su okončane tek krajem aprila 1975. oslobađanjem Sajgona i američkom vojnom katastrofom.
26.januar 1973.
Umro američki glumac Edvard Robinson. (Rođen: Bukurešt/Rumunija 12.decembar 1893. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/SAD 26.januar 1973.) Rođen je u Bukureštu u rumunsko-jevrejskoj porodici. Proslavio se igrajući uloge gangstera u kriminalističkim filmovima ali je takođe ispoljio talenat komičara. Igrao je u sledećim filmovima: „Mali cezar“, „Tigrova čeljust“, „Kid Kalabed“, „Čitav grad priča“, „Dvostruka odšteta“ itd. Bio je popularan tokom zlatnog doba Holivuda. Pojavio se u 30 brodvejskih predstava, i više od 100 filmova, tokom 50-godišnje karijere, a najviše se pamti po svojim ulogama gangstera u filmovima kao što su Mali Cezar i Ki Largo. Tokom svoje karijere, Robinson je dobio nagradu Kanskog filmskog festivala za najboljeg glumca za svoju ulogu u Kući stranaca. Tokom 1930-ih i 1940-ih, bio je otvoreni javni kritičar fašizma i nacizma, koji su bili sve jači u Evropi u godinama koje su dovele do Drugog svetskog rata. Njegov aktivizam uključivao je doprinos od preko 250.000 dolara za više od 850 organizacija koje su bile uključene u ratnu pomoć, zajedno sa doprinosima kulturnim, obrazovnim i verskim grupama. Robinson je dobio Počasnu nagradu Akademije za svoj rad u filmskoj industriji, koja je dodeljena dva meseca nakon njegove smrti 1973. Rangiran je na 24. mestu na listi 25 najvećih muških zvezda klasične američke kinematografije Američkog filmskog instituta. Mnogi filmski kritičari i mediji navode ga kao jednog od najboljih glumaca koji nikada nije dobio nominaciju za Oskara. Robinson je umro od raka mokraćne bešike u bolnici Cedars Sinai u Los Anđelesu.
1893-1973
79
27.januar 1973.
vijetnamski rat
.png){kind=small}
U Parizu je potpisan mirovni sporazum kojim je završena četvrta faza Vijetnamskog rata koja je trajala od 1968. do 1973. godine. Uspešne vojne akcije komunističkih snaga su primorale južnovijetnamske vlasti i njihove američke saveznike na pregovore koji su rezultirali Pariskim mirovnim sporazumom. Ugovor je potpisan od strane ministara inostranih poslova SAD, Severnog Vijetnama, privremene revolucionarne vlade Južnog Vijetnama i Južnog Vijetnama. Po ovom ugovoru, pored ostalog, američke snage su se obavezale da moraju napustiti teritoriju Južnog Vijetnama u roku od 60 dana dok zemlja i dalje ostaje podeljena po 17 paraleli ali sa mogućnošću ujedinjenja nakon održavanja izbora u Južnom Vijetnamu. Rat je ipak potrajao do kraja aprila 1975. i okončan porazom SAD.
Februar 1973
03.februar 1973.
vijetnamski rat
U Južnom Vijetnamu na osnovu mirovnog ugovora potpisanog u Parizu stupio na snagu prekid vatre. Sporazum je nalagao povlačenje trupa SAD, a sajgonskoj vladi i Frontu nacionalnog oslobođenja Južnog Vijetnama formiranje “Nacionalnog komiteta nacionalnog izmirenja i sloge“. U konačnom obračunu, snage Fronta su, uz pomoć severnovijetnamske armije, u aprilu 1975. do nogu potukle trupe vlade u Sajgonu i američku vojsku. Vijetnam je 1976. ujedinjen i izbrisana je granica duž 17. paralele koja je tu zemlju delila ranije.
12.februar 1973.
vijetnamski rat
Severni Vijetnam oslobodio prvu grupu američkih ratnih zarobljenika.
21.februar 1973.
Libanski "Boing 727" oboren iznad jednog izraelskog vojnog aerodroma, što nije preživeo niko od 104 putnika i člana posade.
Mart 1973
06.mart 1973.
Umrla američka književnica Perl Bak, prva Amerikanka dobitnica Nobelove nagrade za književnost 1938.godine. (Rođena: Hilsboro/Zapadna Virdžinija/SAD 26.jun 1892. - Umrla: Danbi/Pensilvanija /SAD 06.mart 1973.) Autor je serije dela iz života Kine. Pisala je i knjige za decu kao i eseje. Kao ćerka misionara dugo je živela u Kini. Najpre je naučila kineski jezik, a tek naknadno engleski. Pisala je romane, pripovetke i priče za decu. U književnosti se javlja romanom „Istočno vetar, zapadni vetar“ (1929), a njeno najpoznatije delo je roman „Dobra zemlja“ (1931) za koji je nagrađena Pulicerovom nagradom (1931). Posle Drugog svetskog rata osnovala je fondaciju "Perl Bak" za pomoć deci američkih vojnika koji su služili u Aziji. Fondaciji je 1967. zaveštala najveći deo prihoda od knjiga - više od sedam miliona dolara. Neka od dela: romani "Dobra zemlja", "Sinovi", "Zmajevo seme", "Rastureni dom", "Majka", "Izgnanstvo", "To ponosno srce", "Obećanje", "Paviljon žena", "Božur", "Skriveni cvet" itd . Umrla je od raka pluća. Njen poslednji roman „Večno čudo“ otkriven je u rukopisu 2013. godine. Malo je poznato da je Perl Bak imala i kinesko ime koje je glasilo Sai Zhenzhu.
1892-1973
80
11.mart 1973.
Uveden «plivajući» kurs valuta zemalja Evropske zajednice u odnosu na američki dolar od strane ministara finansija EZ dok će istovremeno njihovi medjusobni devizni kursevi ostati fiksni. Članice EZ, Velika Britanija, Italija i Irska se nisu priključili tkz. «monetarnoj zmiji» koja je uvedena marta 1972. godine po kojoj devizni kursevi valuta članica EZ mogu medjusobno da odstupaju najviše do 2,5%.
21.mart 1973.
SAD stavile veto na rezoluciju kojom je zahtevano da Vašington vrati Panami suverenitet nad zonom Panamskog kanala. Veto su SAD stavile na vanrednom zasedanju Saveta bezbednosti UN o Panami.
25.mart 1973.
Osnovano Udruženje TV reditelja SFRJ i ustanovljena nagrada za TV režiju, prvi dobitnik Branko Pleša za TV dramu "Prokletinja".
26.mart 1973.
Rođen srpski fudbalski golman Ivica Kralj. (Rođen: Kotor/SFR Jugoslavija/Crna Gora) Kralj je rođen u Kotoru, a odrastao je u Tivtu. Kao pionir je postao član Partizana. Javnost je za njega prvi put saznala u jesen 1989. godine, kada je zbog problema sa povredama golmana Omerovića, Kralj morao da bude rezerva Panduroviću na derbiju protiv Crvene zvezde, iako je imao tek 16 godina. Za Partizan je debitovao u sezoni 1995/96. i uskoro postaje standardni golman "crno-belih". Za Partizan brani sve do jeseni 1998. godine i u tom periodu osvaja s Partizanom dve titule prvaka (1995/96. i 1996/97) i jedan kup (1997/98). Ne uspeva da izbori značajniju ulogu u Portu i Ajndhovenu pa se vraća u Partizan 2003.godine u kojem ostaje narednih pet godina. U tom periodu Kralj sa Partizanom osvaja još jedan nacionalni šampionat (2004/05) ali je taj period u njegovoj karijeri najviše ostao upamćen po njegovoj izuzetnoj partiji na utakmici kvalifikacija za Ligu šampiona, avgusta 2003 protiv Njukasla. Odigrao je 41 utakmicu za reprezentaciju Jugoslavije. Debitovao je 28. decembra 1996. protiv Argentine (2:3) u Mar del Plati, a poslednji nastup za tadašnje "plave" imao je 5. septembra 2001. u kvalifikacijama za Svetsko prvenstvo 2002, protiv Slovenije (1:1) u Beogradu. Bio je učesnik Svetskog prvenstva 1998. u Francuskoj i Evropskog prvenstva 2000. u Belgiji i Holandiji.
Umro engleski pisac, glumac i pevač Noel Kauard, veoma popularan između Prvog i Drugog svetskog rata u Velikoj Britaniji i SAD. (Rođen: Tedington/London/Ujedinjeno Kraljevstvo 16.decembar 1899. - Umro: Port Maria/Jamajka 26.mart 1973.) Pisao je i režirao drame, komedije i muzičke revije koje se odlikuju duhovitim dijalozima, neočekivanim obrtima i scenskim efektima i po većini njegovih komedija snimljeni su filmovi. Dela: "Vrtlog", "Pali anđeli", "Laka vrlina", "Reč i muzika", "Privatni život", "Nestašni duh". Sve do tragične smrti u avionskoj nesreći delio između starog i novog sveta kao pozorišni, filmski, televizijski i kabaretski glumac, kao dramski pisac, kompozitor, reditelj, dirigent, kao igrač, sastavljač filmskih ili baletskih scenarija, ali i adaptator tuđih tekstova. Pritom nije propustio da objavi nekoliko romana, zbirki pesama, zbirki pripovedaka i dva toma uspomena. Za usluge koje je učinio kulturi i umetnosti Njujorški klub pozorišnih kritičara dodelio mu je svoju nagradu (1942), Saseški univerzitet mu je podario titulu doktora književnosti, Kraljevsko književno udruženje ga je izabralo za svog člana, a engleska kraljica ga je 1970. proizvela u lorda.
1899-1973
73
28.mart 1973.
Američki glumac Marlon Brando odbio da primi Oskara za glavnu ulogu u filmu "Kum", poslavši na ceremoniju dodele nagrade indijansku glumicu Sačin Litlfeder - Sačin "Malo pero" - kako bi ona prikazala tragično stanje američkih Indijanaca.
30.mart 1973.
S glavne železničke stanice u Beogradu ispraćena poslednja kompozicija s lokomotivom na parnu vuču.
vijetnamski rat
Poslednji kontigent trupa SAD napustio Južni Vijetnam, okončavajući direktno vojno uplitanje Vašingtona u Vijetnamski rat, tokom kojeg je poginulo više od 58.000 američkih vojnika. Uz smanjenu pomoć pokrovitelja s druge strane Tihog okeana, marionetski sajgonski režim srušen je 1975. posle čega su ujedinjeni Severni i Južni Vijetnam.
April 1973
01.april 1973.
Otvorena renovirana zgrada lutkarskog pozorišta "Pinokio" u Zemunu, u spomen na ovaj događaj, 1. april se obeležava kao dan tog pozorišta
06.april 1973.
Otvorena nova zgrada Narodne biblioteke Srbije u Beogradu. Stara zgrada je izgorela do temelja u požaru istog datuma 6.aprila 1941. prilikom nemačkog bombardovanja Beograda. Fondovi biblioteke obnavljani su postupno još tokom trajanja rata da bi se taj posao nastavio decenijama kasnije. Narodna biblioteka Srbije osnovana je 27. februara 1832. godine, u kući njenog pokretača i osnivača Grigorija Vozarevića. Septembra 1832. godine, Novozavedena biblioteka varoši beogradske, kako se onda zvala, imala je oko 800 knjiga. Godine 1833, preseljena je u Kragujevac, da bi dve godine kasnije, bila vraćena u Beograd. Današnji naziv nosi od 1858. godine, na predlog bibliotekara Đure Daničića. U bombardovanju 6. aprila 1941. godine, zgrada Narodne biblioteke na Kosančićevom vencu izgorela je do temelja sa svih 510 hiljada naslova bibliotečkog materijala, oko pola miliona knjiga i preko hiljadu rukopisa i povelja. Obnovljena je 1946. godine i dobila prostor u Knez Mihailovoj, na mestu nekadašnjeg hotela "Srpska kruna". Zgrada u Skerlićevoj ulici, u kojoj se Biblioteka danas nalazi, svečano je otvorena 06.aprila 1973. godine. Narodna biblioteka Srbije danas je jedna od najvećih i najznačajnijih na Balkanu i neodvojivi deo evropske i svetske kulturne baštine.
08.april 1973.
Umro španski slikar, vajar, keramičar i dekorater Pablo Ruis Pikaso, osnivač kubizma, jedan od najznačajnijih slikara XX veka. (Rođen: Malaga/Španija 25.oktobar 1881. - Umro: Mužin/Francuska 08.april 1973.) Pablo Pikaso je bio sin Hosea Ruiza Blanka, profesora crteža i manjeg slikara španskog žanr slikarstva, i Marije Pikaso Lopez. Njegovo neuobičajeno interesovanje za crtež je počeo vrlo rano, negde u 11 godini, kada je postao učenik svog oca u Korunji, gde se porodica preselila 1891. godine. Od tog momenta njegov talenat i interesovanje za eksperimentisanje i razvijanje sopstvenog likovnog izraza, pomaže mu da vrlo brzo prevaziđe umetničke sposobnosti svoga oca. U Korunji, Pikasov otac je odlučio da podredi svoje umetničke ambicije sinu, dovodeći mu modele i podržavajući ga u ostvarenju njegove prve izložbe kada je imao samo 13 godina. Slikarstvo je učio u rodnoj Španiji, a od 1904. je stalno živeo u Parizu. Naslikao je više od 18.000 slika koje su likovni kritičari podelili na nekoliko faza: plavu, ružičastu, crnu, kubističku i nadrealističku. Revolucionarne kubističke slike, počev od "Gospođica iz Avinjona" iz 1907, su mu donele svetsku slavu. Naslikao je "Gerniku", sliku na kojoj je potresno prikazao tragičnu sudbinu svoje otadžbine u ratu i zakleo se da se neće vratitu u Španiju dok je na vlasti Franko, koji je umro dve godine posle Pikasa. Bavio se sa istim zanosom i skulpturom. Značajne su njegove konstrukcije u drvetu i metalu, kubističke mrtve prirode, a najpoznatije delo iz te oblasti mu je "Čovek i jagnje".
1881-1973
91
10.april 1973.
Poginulo 108 ljudi nakon pada putničkog aviona kompanije "Invikta", na bazelski aerodrom u Švajcarskoj. Avion koji je poleteo iz Bristola u Engleskoj se srušio pri pokušaju prizemljenja.
18.april 1973.
Osnovana Akademija nauka i umetnosti Kosova. Ugledni srpski intelektualci kao što su Dobrica Ćosić i Jovan Marijanović su po prvi put nakon završetka Drugog svetskog rata 1968. godine upozoravali na opasnost koju sa sobom nosi albanski nacionalizam kada je u pitanju stabilnost i budućnost SFRJ. Osnivanje pomenute akademije na Kosovu je smatrano vrhuncem tog nacionalizma izazvavši među srpskim intelektualnim krugovima pravu buru negodovanja. Osnivanje ove akademije bila je samo jedna od mnogobrojnih dobro smišljenih faza albanskih intelektualca na njihovom putu koji su im zaveštali preci, na stvaranju Velike Albanije čiji bi sastavni deo trebalo biti i Kosovo. Komunisti ili ne Albanci su uvek bili i ostali privrženi ovom svom cilju koji je postavila Prizrenska liga još 1878. godine. Decenijama od tada a vekovima ranije u Otomanskom carstvu silazeći sa svojih planina iz Albanije na prostore Kosova i Metohije, Albanci su sa najvećom surovošću terorisali većinsko srpsko stanovništvo na Kosovu i Metohiji, ubijajući ga, proterujući ga i otimajući mu svu imovinu najpre pod blagoslovom Porte iz Istanbula a potom i komunističke Jugoslavije. U toj Jugoslaviji su čak imali iscrtane granice Kosova nakon što je podeljena Srbija na tri dela pa im je potom data i suverena vlast u toj pokrajini da nastave sa ostvarivanjem svoga cilja. Nasilje nad Srbima je nesmetano nastavljeno. Zato nije ni čudo da je prvi nacionalizam koji je tresao SFRJ bio upravo albanski koji je tražio republiku Kosovo u skladu sa svojim ciljem i da su prve nasilničke demonstracije u SFRJ održali upravo Albanci. Jasno je bilo da bez razbijanja Jugoslavije i izlaska Kosova iz nje neće biti ni velike Albanije.
Maj 1973
06.maj 1973.
Rođen srpski košarkaš i reprezentativac Dejan Tomašević. (Rođen: Beograd/SFR Jugoslavija/Srbija) Tomašević je profesionalnu košarkašku karijeru počeo u Borcu 1990. Naredne godine je prešao u Crvenu zvezdu, u kojoj je ostao do 1995. Sa Crvenom zvezdom je osvojio dva prvenstva Jugoslavije. Tomašević je karijeru 1995. nastavio u Partizanu, sa kojim je osvojio prvenstva 1996. i 1997. i kup 1999. i igrao na fajnal-foru Evrolige. U sezoni 1997/98. proglašen je za najkorisnijeg igrača prvenstva. Godine 1999. je prešao u Budućnost i sa njom osvojio prvenstva 2000. i 2001. i kup 2001. U sezoni 2000/01. proglašen je za najkorisnijeg igrača Evrolige. Karijeru je 2001. nastavio u Tau Vitoriji i osvojio Kup Španije. Godine 2002. je prešao u Pamesu, sa kojom je 2003. osvojio ULEB kup. Tomašević je 2005. prešao u grčki Panatinaikos. Sa Panatinaikosom je osvojio dve duple krune 2006. i 2007. i Evroligu 2007. Svoju poslednju sezonu je odigrao u PAOK-u, nakon čega se penzionisao 2009. godine. Sa reprezentacijom Jugoslavije osvojio je tri Evropska prvenstva u košarci (1995, 1997. i 2001), dva Svetska prvenstva (1998. i 2002) i srebrnu medalju na Olimpijskim igrama 1996. Uz Dejana Bodirogu predstavlja najtrofejnijeg košarkaša u reprezentaciji nakon raspada SFRJ.
11.maj 1973.
Okončano dugogodišnje otvoreno neprijateljstvo i međusobno nepriznavanje SR Nemačke i DR Nemačke. Donji dom skupštine Savezne Republike Nemačke potvrdio sporazum o uspostavljanju odnosa dveju nemačkih država, priznavši Demokratsku Republiku Nemačku kao suverenu državu.
14.maj 1973.
Evropska zajednica potpisala Sporazum o slobodnoj trgovini sa Norveškom. Norveška je zajedno sa Velikom Britanijom, Danskom i Irskom vodila pregovore o prijemu u EZ. Nakon što su pregovori uspešno okončani potpisani su ugovori o pristupanju ovih zemalja EZ. Dok su se građani Danske i Irske na referendumu izjasnili da su voljni da njihove zemlje budu punopravne članice EZ i britanski Donji dom dao zeleno svetlo za pristupanje Velike Britanije, Norvežani su se referendumom izjasnili protiv ulaska njihove zemlje u EZ. Nakon što je Sporazum o slobodnoj trgovini EZ potpisala sa zemljama EFTA isti je potom potpisan i sa Norveškom.
Lansirana prva američka vasionska laboratorija "Skajlab I".
18.maj 1973.
Umrla američka pacifistkinja Dženet Renkin, prva žena koja je postala član Kongresa SAD. (Rođena: Misula/Montana/SAD 11.jun 1880. - Umrla: Karmel/Kalifornija/SAD 18.maj 1973.) Kao ubeđeni antimilitarista, u američkom parlamentu jedina je glasala protiv objave rata Japanu posle bombardovanja Perl Harbura 1941. 15. februara 1917. Dženet Rankin je položila zakletvu u američkom Koogresu i tako postala prva žena izabrana u to telo SAD. Rankinova je izabrana u državi Montana, na osnovu programa čiji su temelji bili pacifizam i prava zaposlene žene, a tokom boravka u Kongresu, borila se za nacionalno pravo žena da glasaju. Dženet Renkin je glasala protiv objave rata Nemačkoj 1917.godine. Prva žena kongresmen nije dobila drugi mandat, te se vratila u Montanu. Međutim, 1940. godine, Rankinova se ponovo kandidovala za Predstavnički dom, u kome je služila od 1941. do 1943. godine. U decembru 1941. godine, Dženet Rankin je glasala protiv objave rata Japanu, postavši tako jedini član Kongresa koji se u oba glasanja izjasnio protiv rata. Naime, Rankinova je verovala da je rat zapravo borba za ekonomske interese i vođena tom idejom predvodila je svoje sledbenike, koji su se nazivali Brigada Dženet Rankin, u demonstracijama protiv rata u Vijetnamu. Renkin se i posle odlaska iz Predstavničkog doma borila za prava žena, a radila je na pitanjima mira i razoružavanja do smrti.
1880-1973
92
22.maj 1973.
SAD i Velika Britanija stavile veto u Savetu bezbednosti UN na rezoluciju o proširenju trgovinskih sankcija protiv Rodezije koje bi uključivale i Južnu Afriku i portugalske kolonije u Africi.
29.maj 1973.
Objavljena prva LP ploča srpskog roka, "YU grupa", istoimenog beogradskog sastava.
30.maj 1973.
Zapadna Nemačka i Čehoslovačka postigle dogovor o normalizaciji odnosa, okončavši 32-godišnje neprijateljstvo.
Jun 1973
01.jun 1973.
Grčki predsednik vlade Georgios Papadopulos proglasio je i formalno republiku. Poslednji grčki kralj Konstantin II, koji se nalazio na čelu Grčke od 1964. do 1967, napustio je zemlju 1967, nekoliko meseci posle uvođenja vojne uprave. Proglašenje republike 1973. je više bio formalni čin. Vojna vlada u Grčkoj smatrala je kralja odgovornim za veliku krizu u kojoj se nalazila zemlja, tako da je monarhiju u Grčkoj ukinula jedna izrazito desna vojna uprava.
Britanski Honduras promenio naziv u Belize.
03.jun 1973.
Poginulo svih šest članova posade prilikom pada sovjetskog supersoničnog aviona „Tupoljev 144“ i sedam francuskih seljaka na mestu pada u blizini Pariza tokom vazduhoplovne izložbe.
07.jun 1973.
Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant doputovao u Izrael, kao prvi zapadnonemački lider koji je posetio jevrejsku državu.
08.jun 1973.
Francisko Franko predao položaj predsednika vlade Španije admiralu Luisu Kareru Blanku, zadržavši funkciju šefa države. Karero Blanko, za kojeg se verovalo da će biti Frankov naslednik, ubrzo je stradao u spektakularnom atentatu koji je izvela ETA.
13.jun 1973.
vijetnamski rat
U Parizu potpisan sporazum o prekidu vatre od strane predstavnika SAD, Severnog Vijetnama, Južnog Vijetnama i Vijetkonga oslobodilačkog pokreta.
20.jun 1973.
U Argentinu se posle 18 godina izbeglištva vratio bivši predsednik Huan Peron, šef države od 1946. do 1955, kada je oboren pobunom delova kopnene vojske i mornarice. Za predsednika Argentine ponovo je izabran u septembru 1973. a 1974. je umro.
24.jun 1973.
Najstariji svetski državnik Emon de Valera dao je ostavku u 90-toj godini života na funkciju predsednika Irske na kojoj je bio od 1959.godine
28.jun 1973.
U Beogradu osnovano Društvo za informatiku Srbije, s ciljem širenja informatičke pismenosti, praćenja stanja i trendova kao i predlaganja korisnih mera.
Jul 1973
10.jul 1973.
Bahamska ostrva stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.
17.jul 1973.
U Avganistanu izvršen državni udar bez prolivanja krvi - stvorena Republika Avganistan. Bivši premijer vlade Avganistana (1953-63.) Mohamad Daud Kan sa vlasti svrgava svog rođaka kralja Zahira Šaha u državnom udaru sprovedenom bez prolivanja krvi. U svrgavanju šaha su učestvovale levo orijentisani oficiri armije i službenici partije Parcham ( Zastava ). Daud Kan poništava ustav monarhije iz 1964. godine i proglašava Republiku Avganistan postavši prvi premijer nove republike. Kralj Zahir je bio na tronu monarhije Avganistan od 1933. godine. Pokušao je da uspostavi ustavnu monarhiju 1964. godine kada je donet novi ustav zemlje. U Avganistanu potom dolazi do velikih tenzija i sukoba polarizovanih političkih struja među kojima je bilo i ekstremnih islamista i levičara. Zahir odbija da proglasi akte garantovane ustavom a koji se tiču dalje institucionalizacije političkog procesa u monarhiji. Taj stav će ga koštati kraljevskog trona sa kojeg će sići nakon 40 godina vladavine.
20.jul 1973.
Umro američki i hongkonški filmski glumac, reditelj, majstor borilačkih vještina, filozof Brus Li. (Rođen: San Francisko/Kalifornija/SAD 27.novembar 1940. - Umro: Hong Kong/Ujedinjeno Kraljevstvo/Kina 20.jul 1973.) Li je bio sin zvezde kantonske opere Lija Hoi-Čuena. Komentatori, kritičari, mediji i drugi majstori borilačkih veština smatraju ga jednim od najuticajnijih majstora borilačkih veština svih vremena, kao i ikonom pop-kulture 20. veka. Često mu se pripisuju zasluge za promjenu načina na koji su Azijati prikazani u američkim filmovima. Li je rođen u kineskoj četvrti u San Francisku. Roditelji su mu bili poreklom iz Hongkonga, a on je odrastao u Kaulunu, sa svojom porodicom do kasnog puberteta. U filmsku industriju ga je uveo njegov otac i kao dete se javlja u nekoliko filmova. Li se seli u Sjedinjene Države sa 18 godina kako bi stekao akademsko obrazovanje na Vašingtonskom univerzitetu u Sijetlu i u tom periodu počinje da uči borilačke veštine. Njegovi filmovi hongkonške i holivudske produkcije doprineli su popularizaciji hongkonških borilačkih filmova, što je izazvalo talas interesovanja za kineske borilačke veštine na Zapadu sedamdesetih godina 20. veka a potom i širom sveta. Li je bio omiljen među Kinezima, jer je predstavljao kineski nacionalizam u svojim filmovima. Posedovao dvojno državljanstvo, Sjedinjenih Država i Hongkonga. Lijev kultni status i prerana smrt podstakli su mnoge glasine i teorije. To je uključivalo ubistvo koje uključuje trijade i navodnu kletvu na njega i njegovu porodicu. U članku u časopisu Clinical Kidnei Journal iz decembra 2022. godine, tim istraživača je ispitao različite teorije o Lijevom uzroku smrti i zaključio da je njegov fatalni cerebralni edem izazvan hiponatremijom, nedovoljnom koncentracijom natrijuma u krvi.
1940-1973
32
Autori su primetili da je nekoliko faktora rizika predisponiralo Lija za hiponatremiju, uključujući prekomerni unos vode, nedovoljan unos rastvorenih materija, konzumaciju alkohola i upotrebu ili prekomernu upotrebu više lekova koji narušavaju sposobnost bubrega da izlučuju višak tečnosti. Utvrđeno je da se Lijevi simptomi pre njegove smrti veoma poklapaju sa poznatim slučajevima fatalne hiponatremije.
Avgust 1973
01.avgust 1973.
Umro nemački komunistički vođa Valter Ulbriht, koji je pred nacistima izbegao iz zemlje, ali se posle Drugog svetskog rata vratio i 1950. postao prvi sekretar vladajuće Jedinstvene radničke partije Nemačke u novostvorenoj Nemačkoj demokratskoj republici. (Rođen: Lajpcig/Nemačko carstvo/Nemačka 30.jun 1893. - Umro: Templin/Istočna Nemačka/Nemačka 01.avgust 1973.) Ulbriht je rođen u Lajpcigu u porodici krojača. Oba roditelja su mu bila aktivna u Socijaldemokratskoj partiji Nemačke. Ovoj partiji se pridružio 1912. Služio je u namačkoj carskoj armiji za vreme Prvog svetskog rata u Galiciji i na Balkanu. Dezertirao je 1917, jer je bio protiv rata od njegovog početka. U vreme Novembarske revolucije 1918. bio je član vojničkog sovjeta. Godine 1920. postao je član Komunističke partije Nemačke, gde je 1923. izabran u centralni komitet. Bio je na obuci kod Kominterne u Moskvi 1924-25. Tokom 1920ih bio je poslanik regionalnih nemačkih skupština. Zanimljivo je da je po nalogu Kominterne 1932. pokušao da sa Jozefom Gebelsom organizuje zajednički štrajk komunista i nacista koji je propao. Kada je Nacionalsocijalistička partija Nemačke došla na vlast januara 1933, Ulbriht je otišao u ilegalu. Vlasti su ga tražile tako da je emigrirao u Pariz. Posle boravka u Parizu i Pragu, 1938. se preselio u Moskvu, odakle je od 1941. radio u redakciji na nemačkom jeziku Radio Moskve. U zarobljeničkim logorima družio se sa nemačkim zarobljenicima i pokušavao da ih ubedi u korisnost organizovanja posleratne Nemačke po modelu vlasti sovjetske komunističke partije. U bici za Staljingrad, preko megafona je nagovarao nemačke vojnike na predaju i prebeg.
1893-1973
80
Posle rata Ulbriht kao istočnonemački političar bio je član Komunističke partije Nemačke i kasnije istočnonemačke državne partije SED. Obavljao je dužnost predsednika državnog saveta NDR (1960 — 1971) i centralnog komiteta SED (1950—1971). Berlinski zid je 1961. izgradila vlada Valtera Ulbrihta. Loš odnos Ulbrihta i Brežnjeva doveo je do njegovog političkog pada. Dana 3. maja 1971. Ulbriht je bio prinuđen da da ostavku sa svih javnih funkcija iz „zdravstvenih razloga“. Na ovim položajima ga je zamenio Erih Honeker, uz pristanak Sovjetskog Saveza.
06.avgust 1973.
U egzilu umro negdašnji kubanski diktator Fulhensio Batista i Saldivar, koji je vladao Kubom od 1952. do 1959, kada je zbačen u revoluciji pod vođstvom Fidela Kastra. (Rođen: Banes/Kuba 16.januar 1901. - Umro: Marbelja/Španija 06.avgust 1973.) Potiče iz siromašne seljačke porodice, čiji su preci bili Španci, mulati i Kinezi. Otac Belisario Batista i majka Karmela Zaldivar bili su veterani rata za oslobođenje Kube od španske kolonijalne vlasti. Zbog lošeg materijalnog stanja, Batista je rano počeo da radi. Išao je u večernju školu, ali je u mladosti veoma voleo da čita. Kasnije je pohađao vojne škole, a 1921. godine počeo je da služi u kubanskoj vojsci. Batista je brzo napredovao u vojničkoj karijeri i dostigao čin narednika. Prvi put je zapažen u javnosti prilikom „Naredničke pobune“ 1933. godine kada je oboren je represivni režim generala Mačada. Predsednik Republike Kube postao je 10. oktobra 1940. godine, pobedivši na regularnim izborima. I nakon isteka regularnog mandata svoje diktatorske ambicije Fulhensio Batista je otvoreno pokazao tek 1952. godine, kada je odlučio da se po drugi put kandiduje na predsedničkim izborima, računajući na relativno veliku popularnost koju je stekao za vreme svog prethodnog mandata. Međutim, kada mu je postalo jasno da će izgubiti, rešio je da preokrene stvari u svoju korist i predupredi pobedu Ortodoksne partije. U jeku izborne kampanje, 10. marta 1952. godine, u ponoć, u pratnji svojih naoružanih pristalica, ušao je u garnizon „Kolumbija“ u Havani i saopštio da je vojska preuzela vlast. Većina latinoameričkih država ubrzo je priznala Batistin režim, a 27. maja to su učinile i Sjedinjene Američke Države. Fulhensio Batista je tada zaseo u stolicu vlasti, gde će ostati sve do kraja 1958. godine. Nakon revolucije 1959. godine, Majami će postati stecište Batistinih pristalica koji su bili izloženi progonu na Kubi.
1901-1973
72
U noći između 31. decembra 1958. i 1. januara 1959. godine, Batista je potpisao dekret kojim podnosi ostavku. U dva sata po ponoći, noseći sa sobom oko 700 miliona američkih dolara, Batista, njegova porodica i četrdesetak saradnika u tri aviona napustili su Kubu i pobegli u Dominikansku Republiku, gde im je diktator Truhiljo pružio zaštitu. Batista dobija politički azil u Španiju, premda mu nije dozvoljen ulazak u SAD. Batista je neko vreme živeo na ostrvu Madeira i u Lisabonu, u Portugaliji, gde je radio u jednom osiguravajućem društvu. Takođe je objavio šest knjiga. Fulhensio Batista umro u Španiji od posledica srčanog udara.
16.avgust 1973.
Umro američki mikrobiolog ruskog porekla Selman Ejbraham Vaksman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1952. (Rođen: Priluki/Ruska Imperija/Ukrajina 12.jun 1888. - Umro: Vuds Houl/Masačusets/SAD 16.avgust 1973.) Nagradu je dobio za pronalazak streptomicina, prvog antibiotika koji uspešno suzbija tuberkulozu. Pronašao je i neomicin. Napisao je autobiografiju „Moj život sa mikrobima“. Kao mlad preselio se u Sjedinjene Države 1910. godine, ubrzo nakon što je diplomirao u Petoj gimnaziji u Odesi. Šest godina kasnije postao je američki državljanin. Vaksman je dobio mnoge nagrade i priznanja, uključujući Nobelovu nagradu 1952. i Nacionalni orden Legije časti, francusko odlikovanje za vojne ili civilne zasluge. Univerziteti u Liježu, Atini, Paviji, Madridu, Strazburu, Jerusalimu, Getingenu, Peruđi, Keio (u Japanu) i nekoliko univerziteta i američkih koledža imenovali su Vaksmana za počasnog profesora medicine, nauke, poljoprivrede, prava i književnosti.
1888-1973
85
23.avgust 1973.
“Stokholsmki sindrom“ – pljačkaš banke u Stokholmu uzeo četvoro ljudi za taoce s kojima se sprijateljio tokom šestodnevne talačke krize. Tokom šest dramatičnih dana između pljačkaša i zarobljenika razvilo se prijateljstvo koje je kasnije opisano i analizirano kao „Stokholmski sindrom“.
28.avgust 1973.
U zemljotresu jugozapadno od Siudad Meksika poginulo više od 500 ljudi.
30.avgust 1973.
Kenija zabranila lov na slonove kao i trgovinu slonovačom.
31.avgust 1973.
Umro američki filmski režiser irskog porekla Džon Ford, autor više od 200 filmova. (Rođen: Kejp Elizabet/Mejn/SAD 01.februar 1894. - Umro: Palm Dezert/Kalifornija/SAD 31.avgust 1973.) Najpoznatiji je po klasičnim vestern filmovima punim lirike, sete i humora. Filmovi: "Potkazivač" (Oskar), "Poštanska kočija", "Mladi Linkoln", "Plodovi gneva" (Oskar), "Dugo putovanje", "Kako je bila zelena moja dolina" (Oskar), "Moja draga Klementina", "Begunac", "Cena slave", "Miran čovek" (Oskar), "Čovek koji je ubio Liberti Valansa", "Crni narednik", "Jesen Čejena". Jedan je od najuspešnijih američkih filmskih režisera u periodu od tridesetih do šezdesetih godina 20. veka. Pored režiranja vesterna, poznat je i po ređiranju filmova o Drugom svetskom ratu kao i „američkom načinu života“. U poslednje vreme neki kritičari mu zameraju da u svojim vesternima, pogotovo u Tragačima, u prilično lošem svetlu prikazao Indijance. Osvojio je četiri Oskara za režiju filmova a da nijedan od ta četiri filma nije bio vestern. Bio je nominovan u kategoriji najboljeg reditelja za film Poštanska kočija 1939. te kao producent u kategoriji najboljeg filma za filmove Miran čovek i Dugo putovanje kući. Tokom Drugog svetskog rata, Džon Ford je bio oficir u ratnoj mornarici SAD i snimao je dokumentarne filmove za Ministarstvo odbrane. Za te filmove osvojio je još dva Oskara, jedan za Bitku za Midvej (The Battle of Midway, 1942) i drugi za mnogo hvaljeni 7. jun (June 7th, 1943). Džon Ford je preminuo od raka želuca.
1894-1973
79
Septembar 1973
02.septembar 1973.
Umro engleski pisac Džon Ronald Ruel Tolkin, profesor anglosaksonskog (staroengleskog) i engleskog jezika i književnosti na Oksfordskom univerzitetu. (Rođen: Blumfontejn/Slobodna država Oranje/ Južna Afrika 03.januar 1892. - Umro: Oksford/Ujedinjeno Kraljevstvo 02.septembar 1973.) Rođen je kao sin Artura Tolkina engleskog bankara, i Mejbel Tolkin, rođene Safild. Većina Tolkinovih predaka po ocu, koliko je poznato, bili su zanatlije. Porodica Tolkin potiče iz Saksonije u Nemačkoj, ali u 18. veku su se morali iseliti iz Saksonije zbog Sedmogodišnjeg rata. Prezime Tolkin je anglicizirano Tollkiehn od nemačkog tollkühn, ludo odvažan. Bavio se pisanjem epske fantastike, fantastike uopšte i poezije tokom celog života, i kroz njih je doživeo međunarodnu slavu. U trilogiji „Gospodar prstenova“ stvorio je sopstveni mitski svet (i jezik), služeći se prozom u kojoj se osećaju uzori nordijskih saga i stare anglosaksonske poezije, sa centralnim temama sukoba dobra i zla. Istom imaginarnom svetu pripadaju i romani „Hobit“ i „Silmarion“. Neka od ostalih dela: kritičke studije „Beovulf: čudovišta i kritičari“, „Bajke, kritička studija“, „Čoser kao filolog“ itd.
1892-1973
81
11.septembar 1973.
Izvršen državni udar u Čileu od strane vojne hunte na čelu sa generalom Augustom Pinočeom. Vojska je napala oružijem legalno izabranu vlast ubivši pri tome predsednika Salvadora Aljendea. Salvador Aljende je izabran za predsednika 1970. godine i otvoreno je sebe predstavljao marksistom i komunistom težeći da zemlju vodi ka socijalizmu što se nije dopalo desničarima. Kratak period privrednog oporavka je prekinut, vojna hunta na čelu sa Pinočeom je vladala zemljom zavodeći teror sve do referenduma 5. oktobra 1988. godine kada je rečeno «ne» njegovoj vladavini.
Ubijen čileanski državnik Salvador Aljende Gosens, lekar psihijatar po profesiji, osnivač Socijalističke partije Čilea. (Rođen: Valparaiso/Čile 26.jun 1908. - Umro: Santijago de Čile/Čilej 11.septembar 1973.) Bio je uvereni marksista i izabran na slobodnim izborima kao prvi predsednik marksista u zapadnoj hemisferi. Izborio se za mesto predsednika države demokratskim putem na izborima u septembru 1970, ali je državnim udarom srušen a zatim i ubijen septembra 1973. Državni udar protiv njega izveo je general Augusto Pinoče, nesumnjivo pod uticajem administracije SAD, tačnije korporacija koje stoje iza njih. Politička karijera Salvadora Aljendea je trajala duže od 40 godina, još kao student na medicinskom fakultetu bio je hapšen zbog svojih radikalnih političkih stavova. Septembra 1970. pobeđuje na izborima sa 36,3% glasova, na dužnost stupa 3. novembra 1970. godine i time postaje 29. predsednik Čilea. Svojom politikom agrarne reforme, nacionalizacije rudnih bogatstava i pravedne raspodele bogatstva, opasno je ugrozio interese krupne buržoazije i stranih, posebno američkih kompanija. Godine 1973, u nadi da će se odupreti najvećoj ekonomskoj katastrofi u istoriji Čilea, Aljende i njegova vlada pokušali su da se izvuku iz stagnacije, ali je rezultat bila hiperinflacija, što je izazvalo veliko nezadovoljstvo naroda. U takvim uslovima predsednik Aljende, verujući da je lojalan oficir, proglasio je Pinočea komandantom armije. Međutim, Pinoče je (11. septembra), iste godine, izveo državni udar, uz vojnu pomoć SAD od (10,9 miliona dolara). Istoga dana, prilikom odbrane predsedničke palate 72 njegova najbliža saradnika su zarobljeni i streljani. Rezultati zvanične autopsije ukazuju na to da je on izvršio samoubistvo tokom vojnog puča 1973. godine. Ipak mnogi, poput Fidela Kastra smatraju da je u pitanju bilo ubistvo, to jest da je ubijen prilikom rvanja sa ubicom.
1908-1973
65
15.septembar 1973.
Umro švedski kralj Gustav VI Adolf, kojeg je nasledio unuk Karl XVI Gustav. (Rođen: Stokholm/Švedska 11.novembar 1882. - Umro: Helsinborg/Švedska 15.septembar 1973.) Kralj Švedske je bio od 29. oktobra 1950. do svoje smrti. Rođen je kao najstariji sin švedskog kralja Gustafa V i Viktorije od Badena. Odmah po rođenju je dobio titulu vojvode od Skanije. 1905, se oženio sa engleskom princezom Margaretom od Konota, s kojom je imao petoro dece. 1920, je princeza Margareta umrla pa se Gustaf po drugi put oženio s princezom Lujzom od Batenberga, koja je rodila njihovo jedino mrtvorođeno dete. Stupio je na presto kao šezdesetsedmogodišnjak 1950, nakon smrti svog oca Gustava. Njegova vladavina je bila obeležena menjanjem Ustava i modernizovanjem Švedske. Kralja su zanimale arheologija i botanika a u Rimu je osnovao švedski institut. Učestvovao je i u arheološkim ekspedicijama u Kini, Grčkoj i Italiji. Kralj Gustaf VI je preminuo od upale pluća.
1882-1973
90
18.septembar 1973.
U Ujedinjene nacije primljeni Bahami, Zapadna i Istočna Nemačka.
21.septembar 1973.
Jugoslavija prekinula diplomatske odnose s Čileom, 10 dana posle puča generala Augusta Pinočea, izvedenog uz pomoć SAD, u kojem je ubijen socijalistički predsednik Salvador Aljende.
23.septembar 1973.
Na vanrednim izborima treći put za predsednika Argentine izabran Huan Peron, a za potpredsednika njegova supruga Izabela.
Umro čileanski pisac i diplomata Neftali Rikardo Rejes Basoalto, poznat kao Pablo Neruda, najveći liričar Latinske Amerike, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1971. (Rođen: Peral/Čile 12.jul 1904. - Umro: Santijago de Čile/Čile 23.septembar 1973.) U početku je bio pod uticajem modernista i postromantičara, da bi kasnije prihvatio i slobodnije forme. Kao diplomata je službovao u Burmi, Argentini i Meksiku. Dela: pesničke zbirke "Praznična pesma", "Suton", "Dvadeset ljubavnih i jedna očajna pesma", "Pokušaj beskonačnog čoveka", "Boravak na Zemlji", "Španija u srcu", "Treći boravak 1935-1945", "Opšta pesma", "Grožđe i vetar", "Elementarne ode". Svoj literarni pseudonim Neruda koji je kasnije prihvatio kao lično ime, izveo je od imena češkog pesnika i pisca Jana Nerude. Rođen je kao sin železničara, Hosea del Karmen Rejesa Moralesa i učiteljice Rose Basoalto Opazo koja je samo mesec dana nakon rođenja sina preminula od tuberkuloze. Studirao je francuski jezik i pedagogiju. Španski građanski rat i smrt svoga prijatelja Federika Garsije Lorke na njega ostavlja neizbrisiv trag. Priključio je se revolucionarnom pokretu i tada je pisao pesme sa revolucionarno-socijalnom tematikom. Nobelovoj nagradi koju je dobio 1971.godine, prethodila je nominacija za predsednika države (1970), koje se odrekao u korist Salvadora Aljendea, koji ga je ubrzo nominovao za ambasadora u Parizu. Tu dužnost je vršio od 1970—1972. Nakon nekoliko meseci boravka u Parizu, njegovo zdravlje znatno se pogoršava. Neruda se vratio u Čile gde je i preminuo od srčanog udara u noći 23. septembra 1973. u Santiago Santa Maria klinici. Sahrana je održana uz masovno prisustvo policije. Nerudina kuća je obijena a njegovi radovi i knjige su oteti ili uništeni.
1904-1973
69
Posle njegove smrti biće objavljena i njegova autobiografija pod nazivom „Priznajem da sam živeo” koju je pisao sve do poslednjeg dana uključujući i poslednji segment koji opisuje smrt Salvadora Aljendea tokom pobune kod Moneda Palate Pinočea i drugih generala. Pošto je umro samo dve nedelje nakon izvršenog vojnog puča, postojale su opravdane sumnje da je i pored lošeg zdravstvenog stanja Pablo ubijen. Juna 2011. pokrenuta je istraga o okolnostima njegove smrti 1973. godine. Forenzičari su utvrdili da je imao uznapredovali karcinom kada je umro. Prema navodima iz 2023. godine, forenzički stručnjaci utvrdili su da Neruda najverovatnije nije umro prirodnom smrću, već preminuo usled jakog toksina kojim je otrovan.
25.septembar 1973.
Američki vasionski brod "Skajlab 2" spustio se u Pacifik s tri člana posade, koji su proveli 59 dana u orbiti oko Zemlje.