1961

1961 - 1962

Januar 1961

01.januar 1961.

Prvo delimično usklađivanje carinskih stopa država članica EEZ. Na putu ka stvaranju jedinstvenog tržišta, carinske unije i zajedničke spoljne carine, delimično usklađivanje carinskih stopa šest država članica Evropske ekonomske zajednice bio je prvi potez. Carinska unija i i zajednička spoljna carina stupiće na snagu tačno sedam godina kasnije 1. januara 1968. godine.

03.januar 1961.

Sjedinjene Američke Države prekidaju diplomatske odnose sa Kubom. Poslednjih nedelja svog drugog mandata, predsednik SAD Dvajt Ajzenhauer je odlučio da prekine diplomatske odnose sa Kubom koja je već dve godine bila pod kontrolom Fidela Kastra.

05.januar 1961.

Vojna vlada Perua uhapsila na stotine ljudi pod optužbom da su komunisti.

17.januar 1961.

Ubijen kongoanski državnik, pesnik, Patris Lumumba, predsednik vlade Konga, tvorac nezavisnosti zemlje i heroj „crne Afrike“. (Rođen: Katakokombe/Belgijski Kongo/DR Kongo 02.jul 1925. - Umro: Lubumbaši/DR Kongo 17.januar 1961.) Bio je prvi premijer nezavisnog DR Konga 1960. godine i osnivač Kongoanskog nacionalnog pokreta. Posle vojnog udara 1960. godine Lumumba je protivustavno smenjen i 1. decembra stavljen u kućni pritvor u Leopodvilu. Streljan je 17. januara 1961. godine uz prećutnu podršku bivše belgijske kolonijalne sile, prema nalogu samoproglašenog predsednika Katange Moiza Čombea – koji je pokušao da tu rudama bogatu provinciju odvoji od Konga, u dosluhu sa vlasnicima velikih zapadnih kompanija. Njegovo telo spaljeno je u plitkom grobu, iskopano, prebačeno 200 kilometara dalje, ponovo zakopano, ekshumirano, potom isečeno na komade i konačno rastvoreno u kiselini. Belgijski policijski komesar Žerar Sote, koji je nadgledao i učestvovao u uništenju njegovih posmrtnih ostataka, uzeo je njegov zub, priznao je kasnije. Govorio je i o drugom zubu i dva prsta odstranjena sa leša, ali oni nikad nisu pronađeni. Posle ubistva Patrisa Lumumbe u Beogradu su u znak protesta održane velike demonstracije koje su se pretvorile u nerede. Zauzeta je i opljačkana Belgijska ambasada (jer se smatralo da su Belgijanci, kao bivši kolonisti, umešani u ubistvo Lumumbe). Posle više od 60 godina zlatni zub Patrisa Lumumbe vraćen je porodici u Kongo gde je pohranjen 30. juna 2022. godine. Jedan od studentskih domova i jedna ulica u Beogradu, Nišu, Subotici, Vranju, Smederevu i Zaječaru po njemu nosi ime. Patris Lumumba je bio oženjen i imao je petoro dece. Ostao je simbol borbe afričkih naroda protiv kolonijalizma, veoma slično Če Gevari.

1925-1961

20.januar 1961.

Demokrata Džon Kenedi inaugurisan u 43. godini za predsednika SAD kao najmlađi šef države u njenoj istoriji.

25.januar 1961.

Predsednik SAD Džon Kenedi održao prvu konferenciju za štampu koju je televizija prenosila uživo. Konferencija je održana u Stejt departmentu u Vašingtonu. Kenedi je odgovorio na 31 novinarsko pitanje.

Februar 1961

04.februar 1961.

U Angoli oslobodilački pokret počeo borbu protiv portugalskih kolonijalnih vlasti. Režim u Lisabonu odgovorio je oštrom represijom. Angola je bila portugalski posed od 1483. a stekla je nezavisnost 1975.

12.februar 1961.

Umro srpski (jugoslovenski) pisac Branko Miljković, liričar snažnog intelektualizma. (Rođen: Niš/Kraljevina Jugoslavija/Srbija 29.januar 1934. - Umro: Zagreb/FNR Jugoslavija/Hrvatska 12.januar 1961.) Miljković je jedan od najpoznatijih srpskih pesnika druge polovine dvadesetog veka. Počeo je da piše kao srednjoškolac i 1957. objavio je prvu zbirku pesama „Uzalud je budim“. Nadahnuto je prevodio moderne ruske i francuske pesnike. Brankov otac Gligorije poreklom je iz Gadžinog Hana, a majka Marija iz sela Trbounja kod Drniša. Imao je i brata Dragišu čijim zalaganjem je za života i posle pesnikove smrti sređena i sačuvana Brankova zaostavština. Miljkovićeva porodica vodi poreklo iz Zaplanja kod Niša, odakle su se njegovi roditelji doselili u Niš. Godine 1953. iz Niša je otišao u Beograd na studije filozofije i na Filozofskom fakultetu diplomira 1957. Prve pesme u Beogradu mu objavljuje Oskar Davičo 1955. u časopisu „Delo“, i time mu otvara vrata ostalih izdavača i stranice brojnih časopisa. Književna kritika ga je vrlo brzo, bez obzira na njegovu mladost, svrstala u sam vrh srpske poezije. To je potvrdila dodela Branku jedne od, u to vreme, najprestižnijih nagrada – Oktobarske. Po jednima usled ličnih nesporazuma sa jednim brojem pesnika i prijatelja, a po drugima zbog problema „uzrokovanih ljubavnim jadom“, napušta Beograd, u jesen 1960, i odlazi za urednika Literarne redakcije zagrebačkog radija. Tragično je preminuo u Zagrebu u noći između 11. i 12. februara 1961. godine. Do danas je najverovatnija verzija Brankove smrti – samoubistvo iako postoje indicije da je možda nasilno obešen od strane komunističkih vlasti nakon što je u pripitom stanju u zagrebačkoj pozorišnoj kafani rekao: Zašto ubijaju pesnika u socijalizmu"?

1934-1961

13.februar 1961.

Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odlučio da u Kongo uputi mirovne snage svetske organizacije kako bi sprečio građanski rat u toj afričkoj zemlji.

Mart 1961

April 1961

03.april 1961.

Rođen američki filmski glumac, komičar Edvard „Edi“ Regan Marfi. (Rođen: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države) Dobitnik je Zlatnog Globusa (Golden Globe), Gremi nagrade (Grammy Award), nagrade Skrin Aktors Gild (Screen Actors Guild) (na srpskom, Nagrada esnafa filmskih glumaca), a bio je nominovan i za nagradu Oskar, Američke filmske akademije. Okušao se takođe i kao pevač, ali bez nekog većeg uspeha. Edi Marfi je rođen u Bruklinu, Njujork. Njegov otac, Čarls Marfi (Charles Q. Murphy), po zanimanju policajac i uz to još i komičar amater, napustio je porodicu kada je Edi imao tri godine, da bi kasnije bio izboden do smrti, u vreme kada je Ediju bilo osam godina. Edi i njegov brat Čarli i polubrat Vernon Linč, junior, (Vernon Lynch, Jr.) odrastali su uz njihovu majku Lilijen Marfi (Lillian Murphy), službenicu telefonske kompanije, i njihovog poočima Vernona Linča (Vernon Lynch), koji je bio poslovođa u Brejersovoj (Breyers) fabrici sladoleda. U nekim od svojih filmova on je igrao višestruke uloge kao dodatak njegovom glavnom liku, kao u filmovima, “Dolazak u Ameriku” ("Coming to America"), gde igra četiri radikalno različita karaktera, zatim “Otkačeni profesor”, gde je odglumio većinu članova Klamps klana. Još jedan zaštitni znak Edija Marfija je njegov duboki, zarazni i u značajnoj meri šašavi smeh (“eHeHeH” - smejanje u „rikverc"). U anketi iz 2005. godine vezanoj za izbor “Komedijskog Komičara” (“The Comedian's Comedian”) on je izabran u vrh top-liste među 50 najboljih uloga u komedijama ikada odigranih, i to od strane svojih kolega komičara i drugih učesnika komedija.

11.april 1961.

Pred izraelskim sudom u Jerusalimu počelo suđenje austrijskom nacisti Adolfu Ajhmanu, šefu odeljenja u Gestapou za uništenje Jevreja i za nemačke logore u Drugom svetskom ratu.

12.april 1961.

Sovjetski kosmonaut, pilot Jurij Aleksejevič Gagrin postao prvi čovek u istoriji koji je putovao u svemir. Gagarinov svemirski brod Vostok 1 težine 4 750 kg je lansiran u 9:07 izjutra po moskovskom vremenu. Obleteo je zemljinu orbitu za 1 sat i 29 minuta da bi se spustio na zemlju u 10:55. Ovaj istorijski let je Gagarinu doneo svetsku slavu dok je u SSSR-u zadobio posebno poštovanje. Podignuti su mnogi spomenici u njegovu čast, mnoge ulice su dobile nazive po njegovom imenu dok je nakon njegove pogibije 1968. godine, ruski grad Gatsk u čijoj okolini je Gagrin rodjen dobio novi naziv Gagarin. Gagrin je u doba hladnog rata i trke u naoružavanju zbog svog podviga postao heroj SSSR-a, odlikovan Lenjinovim ordenom i dobio čin pilota kosmonauta SSSR-a.

13.april 1961.

Generalna skupština UN osudila politiku aparthejda u Južnoj Africi.

17.april 1961.

Neuspešna invazija u Zalivu Svinja na jugozapadnoj obali Kube. Kastro je zaveo komunističku diktaturu na ostrvu, nacionalizovao privredu i konfiskovao privatnu svojinu ugrozivši pri tome i interese SAD. SAD, tačnije CIA ( Centralana Obaveštajna Agencija ) je organizovala, opremila potrebnom vojnom opremom i obučila oko 1 500 kubanskih prognanika, izbeglih u SAD, protivnika Kastrove revolucije i njegovog režima. Dva dana pre iskrcavanja, tri aviona SAD sa kubanskom posadom su bombardovala vazduhoplovne baze kubanske vojske. Takođe, samo dva dana od početka invazije, bilo je potrebno vojnicima Kastrove Kube da slome i poslednje uporište napadača. Njih 1 100 je zarobljeno. Propao pokušaj SAD da obori komunističi režim na Kubi.

27.april 1961.

Proglašena nezavisnost Sijera Leonea, bivše britanske kolonije u zapadnoj Africi.

Maj 1961

03.maj 1961.

Rođen srpski (jugoslovenski) pozorišni, filmski i TV glumac i TV voditelj Milorad Mandić Manda. (Rođen: Beograd/FNR Jugoslavija/Srbija 03.maj 1961. - Umro: Beograd/Srbija 15.jun 2016.) U svojoj 21. godini je postao član beogradskog amaterskog Eksperimentalnog dramskog studija. Šest godina kasnije je diplomirao glumu na Fakultetu dramskih umetnosti. Nakon diplomiranja postao je član beogradskog dečjeg pozorišta „Boško Buha“. Godine 1989. je snimio više od 270 epizoda emisije „Bajka za laku noć“, priče za laku noć koje su se emitovale na nacionalnoj televiziji. Od 1989. do 1995. je vodio emisiju za decu „S one strane duge“, što ga je uz Branka Kockicu, učinilo najpopularnijim dečjim glumcem i zabavljačem. Od 1995. je vodio emisiju „Više od igre“ na TV Pink. Milorad Mandić je igrao u brojnim srpskim filmovima. Najzapaženija uloga mu je u filmu Srđana Dragojevića „Lepa sela lepo gore“. Od televizijskih uloga, ističe se uloga Milašina u seriji „Selo gori, a baba se češlja” Radoša Bajića. Preminuo je na sceni tokom pretpremijere predstave „Petar Pan“ u Ustanovi kulture „Vuk Karadžić”, od posledica srčanog udara. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu uz tonove svoje omiljene pesme „Nesanica” i prisustvo velikog broja kolega. Sahranjen je pored svojih glumačkih kolega Velimira Bate Živojinovića i Dragana Nikolića.

1961-2016

05.maj 1961.

Iz Kejp Kanaverala poleteo kosmički brod "Merkjuri", prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Bartlet Šepard. Brod nije obleteo planetu već je dostigao visinu od 185 kilometara i posle 15 minuta se vratio na Zemlju.

06.maj 1961.

Rođen američki filmski glumac, režiser, producent i scenarista Džordž Timoti Kluni, dobitnik Oskara. (Rođen: Leksington/Kentaki/Sjedinjene Američke Države) Dobitnik je Zlatnog globusa za najboljeg glumca u sporednoj ulozi i Oskara za najboljeg sporednog glumca za ulogu u filmu Sirijana. Njegov otac je bio voditelj, a majka Mis Amerike. Sa očeve strane ima irsko poreklo Njegovi roditelji su bili veoma posvećeni katolici. Kluni je glumačku karijeru počeo 1978, ali je široj javnosti postao poznat tek 1994, zahvaljujući ulozi doktora Daglasa Rosa u seriji Urgentni centar. Ta uloga mu je kasnije obezbedila mesto u mnogim visokobudžetnim i komercijalno uspešnim filmovima. Neki od njih su bili Betmen i Robin, Igraj svoju igru, Igraj svoju igru 2, Igraj svoju igru 3, Majkl Klejton i U vazduhu. Kritičari su pohvalili i filmove koje je režirao. Tako je film Ispovest opasnog uma bio u konkurenciji za Zlatnog medveda, dok je drama Laku noć i srećno bila nominovana za Oskar za najbolji film. Džordž Kluni je poznat kao aktivista i borac za ljudska prava. Protivio se Ratu u Iraku i zalagao da se rešenje za Darfurski konflikt nađe mirnim putem. Bio je organizator i voditelj teletona Nada za Haiti, koji je obezbedio znatnu finansijsku pomoć postradalima u zemljotresu 2010. godine. Godine 2012. dobio je Zlatni globus za najboljeg glavnog glumca u drami, za ulogu u filmu Potomci.

13.maj 1961.

Umro američki filmski glumac Frenk Džejms Kuper, poznatiji kao Gari Kuper, jedan od najomiljenijih glumaca u istoriji Holivuda, prepoznatljiv po naglašenoj individualnosti.(Rođen: Helena/Montana/Sjedinjene Američke Države 07.maj 1901. - Umro: Los Anđeles/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 13.maj 1961.) Kuper je rođen kao Frenk Džejms Kuper kao sin bivšeg engleskog farmera i kasnijeg advokata i sudije, Čarlsa Henrija Kupera i Alis Kuper, rođene u Kentu, u Engleskoj. Karijera mu je trajala od 1924. do 1961. godine. U tom je razdoblju snimio sto filmova. Bio je poznat po svom tihom, nenametljivom glumačkom stilu koji je posebno odgovarao vesternima u kojima je nastupao. Kuper je pet puta bio nominovan za Oskara za najboljeg glumca, a osvojio je dva (1941, 1952). Godine 1961. godine mu je dodeljena počasna nagrada. Godine 1999, našao se na 11. mestu spiska 25 najvećih muških filmskih zvezda Američkog filmskog instituta. Godine 1942, osvojio je svog prvog Oskara za najboljeg glumca, za portret naslovnog junaka u Naredniku Jorku. Alvin Jork je odbio da autorizuje film ako ga ne utelotvori Kuper. Godine 1953, osvojio je drugog Oskara, ovaj put za ulogu šerifa Vila Kejna u vesternu Tačno u podne. Bolovao je od čira pa se nije pojavio na dodeli u februaru 1953. godine. Zamolio je Džona Vejna da primi nagradu u njegovo ime, što je pomalo ironično, jer je Vejn izjavio da mu se ne sviđa film. Kuper je nastavio da se pojavljuje u filmovima gotovo do kraja karijere. Jedna od najuspešnijih uloga bila je ona farmera kvekera tokom Građanskog rata u filmu Vilijama Vajlera, Prijateljsko uveravanje iz 1956. godine. Njegov poslednji film bio je britanski film, Gola ivica (1961), režisera Majkla Andersona. Kuper je umro 1961. godine od raka prostate, šest dana posle 60. rođendana. Podvrgnuo se operaciji raka prostate koji se proširio na debelo crevo, ali tada nije bilo uređaja za praćenje napretka raka koji se proširio na pluća, a na kraju i na kosti. Kuper je bio previše bolestan da bi se pojavio na dodeli Oskara u aprilu 1961. godine, pa je počasnog Oskara u njegovo ime preuzeo prijatelj Džejms Stjuart.

1901-1961

16.maj 1961.

General Park Čung Hi izvršio vojni udar u Južnoj Koreji, preuzevši vladavinu nad tom azijskom zemljom koja je trajala do 1979. kada ga je ubio šef njegove bezbednosti. Po preuzimanju vlasti vojna hunta je zabranila rad sindikata i političkih partija.

28.maj 1961.

Prestao da saobraća voz „Orijent-ekspres“ posle 78 godina na liniji Pariz-Istanbul.

30.maj 1961.

Ubijen dominikanski diktator generalisimus Rafael Leonidas Truhiljo Molina u zasedi blizu Siudad Truhilja. Vladao je Dominikanskom republikom od 1930. kao američki štićenik, oštro gušeći opoziciju.

31.maj 1961.

Južna Afrika proglašena republikom s predsednikom Čarlsom Robertsom Svartom i napustila Britanski komonvelt.

Jun 1961

06.jun 1961.

Umro švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung, osnivač analitičke ili kompleksne psihologije u kojoj se razlikuju lično i kolektivno nesvesno. (Rođen: Kesvil/Švajcarska 26.jul 1875. - Umro: Kiznaht/Švajcarska 06.jun 1961.) Karl Gustav Jung je rođen kao sin protestantskog sveštenika. U toku gimnazijskog školovanja prvo je želeo da studira arheologiju, a zatim filologiju, da bi se na kraju opredelio za medicinu. Nakon završenih studija medicine u Bazelu, opredelio se za specijalizaciju psihijatrije. Već u 25. godini je postao asistent svetski poznatog psihijatra Eugena Blojlera, na njegovoj klinici za mentalne bolesti Burghelcli u Cirihu. U 27. godini je doktorirao, a u 30. je postao docent na Ciriškom univerzitetu. Godine 1903. oženio se Emom Raušenbah sa kojom je imao petoro dece i koja mu je bila saradnica do kraja života. Godina 1906. predstavlja prekretnicu u Jungovom životu. Te godine je upoznao Sigmunda Frojda u Beču. Tom prilikom su razgovarali punih 13 sati. Divljenje je bilo obostrano. Jung je govorio da je Frojd prvi značajan čovek kojeg je sreo. Međutim, 1913. dolazi do razilaženja usled sukoba na teorijskom i ličnom planu. Nakon toga Jung osniva sopstvenu, analitičku ili kompleksnu psihologiju, kako bi ukazao na razliku u odnosu na psihoanalizu. Na teorijskom planu, Jung je kritikovao Frojdovo prenaglašavanje seksualnosti u životu čoveka. Originalno je razradio koncepciju o psihološkim tipovima (introvertan i ekstrovertan), teoriju o arhetipovima, o kolektivno-nesvesnom. Bio je neobično plodan i svestran autor, po nekim jedan od najbitnijih umova XX veka, unekoliko mistik. Neka od dela: „Psihološki tipovi“, „Psihologija i religija“, „Simbolika duha“, „Studija o arhetipovima“, „Alhemijske studije“, „Simboli preobražaja“ itd.

1875-1961

16.jun 1961.

Sovjetski (ruski) baletski igrač Rudolf Nurejev zatražio azil u Francuskoj dok je u Parizu gostovao sa ansamblom baleta "Kirov".

19.jun 1961.

Velika Britanija dala nezavisnost šeikatu Kuvajt u Persijkom zalivu, koji je bio pod njenim protektoratom od 1899.

22.jun 1961.

Umrla Marija Karađorđević, jugoslovenska kraljica, supruga kralja Aleksandra I i majka poslednjeg jugoslovenskog kralja, Petra II, nosilac Ordena Legije časti. (Rođena: Gota/Nemačko carstvo/Nemačka 09.januar 1900. - Umrla: London/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 22.jun 1961.) Druga je ćerka rumunskog kralja Ferdinanda Hoencolerna (1865—1927) i rumunske kraljice Marije (1875—1938), princeze od Velike Britanije i Irske, sinovice engleskog kralja Edvarda VII i unuke kraljice Viktorije. Marijina baka po majci je bila velika kneginja Marija Aleksandrovna, sestra ruskog cara Aleksandra III, a deda po majci joj je bio Alfred, vojvoda od Edinburga — drugi sin britanske kraljice Viktorije. Iako rođena u Nemačkoj osnovno obrzovanje je stekla na rumunskom dvoru, a posle završetka Prvog svetskog rata nastavlja školovanje u Engleskoj, u Hilfild školi, gde su se školovala deca engleske kraljevske porodice. Sem maternjeg dobro je govorila i engleski, nemački i francuski jezik, a kasnije i srpski. Bila je veoma obrazovana. Pre udaje imala je titulu princeze od Rumunije. A kao praunuka kraljice Viktorije bila je u rodbinskim odnosima sa svim evropskim kraljevskim kućama. Za vreme Prvog svetskog rata radila je sa majkom u bolnici, negujući ranjenike. Pošto se zvala isto kao i svoja majka, bila je poznata i po nadimku Minjon. Veridba sa jugoslovenskim kraljem Aleksandrom I Karađorđevićem je objavljena na njen rođendan, 9. januara 1922. u Sinaji. Venčanje je održano 8. juna 1922. godine u Beogradu, u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila. Sa njim je rodila tri sina: Petra, Tomislava i Andreja. Srpski narod ju je veoma voleo. Bila je uzor predane i brižne supruge i majke. Bila je veoma angažovana u humanitarnom radu i učestvovala je u radu organizacija kao što su Komitet Jugoslovenskog crvenog krsta i Društvu „Sveti Jovan”. Osnovala je i fond koji je pomagao siromašnu i bolesnu decu i stare i nemoćne. Posle ubistva kralja Aleksandra u Marselju, 9. oktobra 1934. ostala je da se brine o sinovima i sprema Petra da preuzme kraljevsku ulogu kada postane punoletan. Jugoslovenska kraljica se nikada nije bavila politikom, posvetila se svom domu i porodici i učila je srpske narodne običaje. Do kraja života je slavila porodičnu krsnu slavu, Svetog Andreja Prvozvanog. Posle Drugog svetskog rata skromno je živela u Engleskoj na imanju u Kentu. Šarl de Gol je 1959. odlikovao velikim krstom Ordena legije časti. Odlukom Višeg suda u Beogradu rehabilitovana je 14. aprila 2014. godine.

1900-1961

25.jun 1961.

Počeo sa radom otvoreni bazen na Tašmajdanu u Beogradu.

Jul 1961

01.jul 1961.

Rođen američki atletičar afričkog porekla Karl Luis, jedan od najuspešnijih sportista XX veka. (Rođen: Bermingham/Alabama/Sjedinjene Američke Države) U izboru MOK proglašen najboljim atletičarem XX veka, a po mišljenju mnogih je i najbolji sportista svih vremena. Frederik Karlton Luis je rođen kao sin Vilijama Luisa (1927–1987) i Evelin Luis rođene Loler. Njegova majka je bila preponaša u Pan-Am timu 1951. godine. Njegov stariji brat Klivlend Luis je igrao profesionalni fudbal za Memfis Rougs. Roditelji su vodili lokalni atletski klub koji je imao presudan uticaj na njega i na njegovu sestru Karol. Iako je njegov fokus bio na skoku u dalj, počeo je da se pojavljuje i kao talenat u sprintovima. Počela su da se prave poređenja sa Džesijem Ovensom, koji je dominirao u sprintu i skokovima u dalj 1930-ih. Karl Luis je osvojio devet zlatnih i jednu srebrnu olimpijsku medalju na olimpijskim igrama (OI) 1984, 1988, 1992 i 1996. (Los Anđeles, Seul, Barselona i Atlanta); Osmostruki je svetski prvak u atletici na svetskom prvenstvu (SP) od 1983. do 1993, i to kad su se svetska atletska prvenstva održavala svake četiri godine, a ne svake dve, kao danas. Karl Luis, sportski fenomen, koji će se teško ponoviti, ujedinio je u svojim uspesima podvige više vrhunskih atletičara. Ponovio je podvig koji je pre njega ostvario Džesi Ovens u Berlinu, 1936, pobedivši na 100 m, 200 m, u skoku alj i u štafeti 4 puta 100 m. Ponovio je podvig svog sunarodnika Al Ertera, koji je četiri puta pobedio na olimpijskim igrama (od 1956—1968, u bacanju diska), pobedivši takođe četiri puta, u skoku u dalj. Pritom treba napomenuti da niko, pre ni posle, nije u skoku u dalj pobedio čak ni dva puta.

Rođena princeza od Velsa Dajana Spenser, prva supruga princa od Velsa Čarlsa, prestolonaslednika britanske kraljice Elizabete II. (Rođena: Sandringam/Engleska/Ujedinjeno Kraljevstvo 01.jul 1961. - Umrla: Pariz/Francuska 31.avgust 1997.) Dajana je rođena u porodici britanskog plemstva sa kraljevskim poreklom kao Poštovana Dajana Spenser. Bila je treće dete i treća kćerka Džona Spensera, osmog grofa Spensera od Altorpa i Plemenite Fransis Rut Burk-Roš, ćerke lorda Fermoja. Odrasla je u Park Hausu, koji se nalazi na Sandringamskom posedu, a obrazovala se u Engleskoj i Švajcarskoj. Kada je njen otac nasledio titulu grofa Spensera 1975. godine, ona je postala dama Dajana Spenser. Bila je prva supruga Čarlsa, princa od Velsa, najstarijeg sina kraljice Elizabete II i kralja Ujedinjenog Kraljevstva. Dajana je jedna od najistaknutijih ličnosti popularne kulture dvadesetog veka, i jedna od najpopularnijih i najfotografisanijih modnih ikona. Plenila je svojom harizmom, britkim umom i čovekoljubljem. Venčanje sa princom od Velsa održano je 29. jula 1981. godine, u katedrali Svetog Pavla, imalo je ogromnu svetsku gledanost od preko 750 miliona ljudi. Dajana je rodila prvog sina 21. juna 1982. godine, a drugog po redu naslednika krune, princa Vilijama Artura Filipa Luisa. Po njenoj želji porodila se u bolnici Svete Meri (engl. St. Mary´s), a ne shodno tradiciji u Bakingemskoj palati. Drugog sina Henrija koga zovu Hari rodila je 15. septembra 1984. godine. Tokom braka Dajana se borila sa bulimijom, depresijom, a čak je u par navrata pokušala sebi da oduzme život. Čarls i Dajana su se razveli 2. novembra 1996. godine. Dajana i njen novi verenik Dodi Al Fajed su 31. avgusta 1997. godine nakon večere u hotelu Ric u Parizu Dajaninim mercedesom krenuli u večernji izlazak. Automobil velikom brzinom uleće u tunel Alma i udara u zid i na mestu su poginuli vozač Henri Pol i Dodi, a Dajana je preminula 4 sata kasnije u bolnici. Smrt Dajane i Dodija ostaje obavijena velom tajne i nakon više od 20 godina. Prvi optuženi bili su paparaci koji su ih u stopu pratili i nisu im pomogli nakon nesreće već su nastavili da fotografišu. Nakon toga sumnja je pala na vozača koji je navodno bio pijan. Sumnja se i na britansku obaveštajnu službu kojoj nije odgovarala veza princeze sa muslimanom.

1961-1997

02.jul 1961.

Samoubistvom okončao život američki pisac Ernest Hemingvej, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1954. (Rođen: Ouk Park/Ilinois/Sjedinjene Američke Države 21.jul 1899. - Umro: Kečum/Ajdaho/Sjedinjene Američke Države 02.jul 1961.) Ernest Miler Hemingvej rođen je u Oak Parku, predgrađu Čikaga, od Klarensa Hemingveja, lekara, i Grejs Hemingvej, muzičarke. Hemingvej je od oca nasledio avanturistički duh i nemiran temperament što je vrlo rano odredilo njegov životni put. Nije hteo da troši vreme na sticanje univerzitetskog obrazovanja. Počeo je da radi kao novinar, otkrio je svoj spisateljski dar i pisanje mu je postalo životni poziv. Iako ga novinarstvo nije dugo zadržalo, oslanjao se na novinarski stil pisanja; "Koristite kratke rečenice. Koristite kratke prve pasuse. Koristite energičan engleski jezik. Budite pozitivni, a ne negativni." Ribolov i lov su mu bili omiljeni hobi. Kad god je putovao, a bio je strastveni putnik, obavezno je nosio tri stvari: udice, pušku i pisaću mašinu. Fizički snažan, radoznao i žedan života, obišao je Evropu, Ameriku, Kinu, Afriku, a živeo je u Parizu, Ki Vestu i Havani. U Prvom svetskom ratu učestvovao je na italijanskom frontu i sećanja na taj period opisao je u romanu „Zbogom oružje“, iskustva iz Španskog građanskog rata u romanu „Za kim zvona zvone“, a na putu po Africi nastali su „Snegovi Kilimandžara“ i „Zeleni bregovi Afrike“. Nastojao je da reporterski beleži činjenice, što je karakteristika „škole“ pisaca koju je predvodio između dva svetska rata. Isticao je snagu osnovnih ljudskih nagona i duboku žudnju za intenzivnim životom. Neka od ostalih dela: romani “Starac i more“, „Pokretni praznik“, „Prolećne bujice“, „Imati i nemati“, drama „Peta kolona“itd. Česte nesreće i fizičke povrede koje je doživljavao tokom života su dovele do pogoršanja fizičkog i psihičkog zdravlja. Hemingvejovo ponašanje tokom poslednjih godina bilo je slično ponašanju njegovog oca pre nego što se i on sam ubio. Njegov otac je možda imao naslednu hemohromatozu, pri čemu prekomerno nagomilavanje gvožđa u tkivima kulminira mentalnim i fizičkim pogoršanjem. Njegova sestra Ursula i brat Lester su takođe počinili samoubistvo.

1899-1961

03.jul 1961.

Poleteo prvi mlazni avion "Galeb 1".

31.jul 1961.

Irska podnosi zahtev za pristupanje Evropskoj ekonomskoj zajednici.

Avgust 1961

04.avgust 1961.

Rođen Barak Obama, američki političar, prvi Afroamerikanac koji je postao predsednik SAD. (Rođen: Honolulu/Havaji/Sjedinjene Američke Države) Godine 2009, samo nekoliko meseci nakon stupanja na dužnost predsednika, dobio je Nobelovu nagradu za mir. Barak Obama se rodio na Havajima, od majke Amerikanke i oca Kenijca koji su se venčali na studijama na Havajskom univerzitetu. Kada je Barak navršio dve godine, roditelji su mu se razveli, a njegov otac se vratio u Keniju. Deo svog detinjstva Barak je proveo sa svojom majkom i očuhom u Indoneziji, ali se vratio na Havaje da završi srednju školu, posle čega je upisao politikologiju na Univerzitetu Kolumbija. Posle diplomiranja na Kolumbiji, upisuje pravo na Harvardu. Nakon studija zapošljava se kao advokat u Čikagu. Oženjen je suprugom Mišel, sa kojom ima dve kćeri: Maliu An i Sašu.

09.avgust 1961.

Velika Britanija podnosi zahtev za prijem u Evropsku ekonomsku zajednicu

10.avgust 1961.

Danska podnosi zahtev za prijem Evropsku ekonomsku zajednicu.

13.avgust 1961.

Granica između istočnog i zapadnog Berlina kod Brandenburške kapije zatvorena, što je bila najava podizanja Berlinskog zida.

20.avgust 1961.

Na granici između Istočnog i Zapadnog Berlina, istočnonemačke vlasti počele da podižu zid dužine 40 kilometara – Berlinski zid.

25.avgust 1961.

Predsednik Brazila Žanio Kvardos neočekivano, posle samo sedam meseci provedenih na tom položaju, podneo ostavku, navodeći kao razlog neidentifikovane „okultne snage“.

Septembar 1961

01.septembar 1961.

U Beogradu počela Prva konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja, kojoj su prisustvovali predstavnici 25 zemalja i 40 antikolonijalnih i oslobodilačkih pokreta. Posle šest dana rada skup je usvojio dokumente o principima nesvrstavanja.

15.septembar 1961.

Rođena Sonja Savić, srpska (jugoslovenska) glumica koja je obeležila srpsku i kinematografiju bivše Jugoslavije izuzetnom i beskompromisnim pojavom i životnim stilom. (Rođena: Čačak/FNR Jugoslavija/Srbija 15.septembar 1961. - Umrla: Beograd/Srbija 23.septembar 2008.) Bila je poznata po svom promuklom glasu i svojim ulogama u uspešnim jugoslovenskim filmovima 1980-ih godina. Lična harizma, kao i privlačan fizički izgled su je učinili jednom od najpopularnijih glumica Jugoslavije osamdesetih. Debitovala je u "Leptirovom oblaku" 1977, igrala je u nizu filmova i televizijskih serija, a širu popularnost stekla je 1983. ulogom Dečke u "Šećernoj vodici" Bate Prelića. Za glavnu ulogu u filmu „Šećerna vodica“ dobila je Zlatnu arenu na festivalu u Puli, 1984. godine. Za ulogu u filmu „Život je lep“, 1985. godine nagrađena je na festivalu u Veneciji. Život je, kako je govorila, podredila glumi, ali neosporan talenat pratile su priče o korišćenju zabranjenih supstanci još osamdesetih. Te priče prodgrejalo je i njeno druženje sa članovima grupe EKV od kojih su mnogi ugasili mlade živote usled konzumiranja opijata. „Nisam bila srećna što se družim s njima. Bila sam srećna što sam pronašla ljude koji su nesrećni kao ja“, izjavila je jednom prilikom Sonja Savić. 23. septembra 2008. godine pronađena je mrtva u stanu u Kursulinoj ulici. Lekari su mogli da konstatuju smrt, a prema zvaničnim podacima nakon obdukcije preminula je usled prevelike doze nedozvoljenih supsatnci. Najstrašnija informacija koja je došla do medija bila je ta da je Sonja pronađena mrtva u stanu koji, osim prljavog dušeka, nije imao nikakav drugi nameštaj. Komšije, nekada jedne od najtalentovanijih srpskih glumica, tvrdili su da u njenom stanu nije bilo nameštaja, spavala je na dušeku na podu, a svuda okolo bili su razbacani upotrebljeni špricevi. Uloge u filmovima "Davitelj protiv davitelja" (Šijan), "Una" (Miša Radivojević), "Život je lep" (Bora Drašković) učinile su je popularnom širom negdašnje Jugoslavije. Druge uloge: "Mi nismo anđeli", "Uvod u drugi život", "Ni na nebu ni na zemlji", "Urnebesna tragedija", "Tango je tužna misao koja se pleše","Hleb i mleko" ("Zlatni lav" u Veneciji 2001.), "Od groba do groba", "Jug jugoistok", "Vratiće se rode".

1961-2008

17.septembar 1961.

Obešen bivši turski premijer Adnan Menderes, kojeg je u maju 1960. oborila vojna hunta generala Džemala Gursela. Vojna hunta je tvrdila da je Menderesova Demokratska partija, na vlasti od prvih slobodnih izbora u Turskoj 1950, "izdala principe" prvog turskog predsednika Mustafe Kemala Ataturka.

18.septembar 1961.

U avionskoj nesreći poginuo švedski diplomata Hjalmar Agne Dag Hamaršeld, dobitnik Nobelove nagrade za mir, doktor filozofije i akademik, drugi po redu generalni sekretar UN od 1953. do 1961. (Rođen: Jenčeping/Švedska 29.jul 1905. - Umro: Ndola/Federacija Rodezije i Njasalenda/Zambija 18.septembar 1961.) Zauzimao je visoke funkcije u više švedskih ministarstava od 1936. do 1953. i bio ministar bez portfelja. Pri pokušaju da doprinese rešenju krize u negdašnjem Belgijskom Kongu poginuo je u avionskoj nesreći u okolnostima koje nikad nisu razjašnjene. Nobelova nagrada dodeljena mu je posthumno. Smatra se jednim od dva najbolja generalna sekretara UN, zajedno sa njegovim naslednikom U Tantom, i njegovo imenovanje je pozdravljeno kao jedan od najzapaženijih uspeha organizacije. Predsednik SAD Džon F. Kenedi nazvao je Hamaršelda „najvećim državnikom našeg veka.

1905-1961

19.septembar 1961.

Građani Jamajke se na referendumu izjasnili za izdvajanje svoje zemlje iz Zapadnoindijske federacije. Zapadnoindijska federacija koja je trajala svega četiri godine, od 1958. do 1962.godine, stvorena je kao pokušaj da se britanski posedi u Karibima okupe u federalnu zajednicu. Ona se ipak raspala pre dobijanja pune nezavisnosti tih teritorija.

Oktobar 1961

14.oktobar 1961.

Održan prvi Sabor trubača u Guči. Sabor trubača je osmislio dugogodišnji novinar nedeljnika „Duga“ Blagoje Blaža Radivojević. Prvi sabor je održan u skromnim uslovima u porti lokalne crkve kada je učestvovalo svega četiri trubačka orkestra. Veliki doprinos osmišljavanju ove priredbe dao je i pesnik Branko V. Radičević koji je festivalu dao naziv „Veliki narodni sabor sa Ovčara i Kablara“. Na njegovu inicijativu, zadatak popularisanja srpske trube preuzeo je dnevni list „Večernje novosti“, koji je godinama kasnije nastavio da dodeljuje „Zlatnu trubu“ najpopularnijem trubaču na Saboru. Specifična smotra duvačkih orkestara je postepeno postajala sve poznatija da bi vremenom dosegla globalnu popularnost.

17.oktobar 1961.

U Parizu u sukobima francuskih snaga bezbednosti sa alžirskim demonstrantima, prema zvaničnoj verziji poginulo troje ljudi - grupe za ljudska prava tvrdile da je broj žrtava veći od 240. Demonstranti su protestovali protiv kolonijalne uprave Francuske nad njihovom zemljom.

18.oktobar 1961.

Potpisana Evropska socijalna povelja u Torinu pod okriljem Saveta Evrope. Revidirana je 3. maja 1996. u Strazburu. Povelja utvrđuje prava i slobode i uspostavlja sistem kontrole koji garantuje njihovo poštovanje od strane država potpisnica. Revidirana povelja stupila je na snagu 1999. godine i postepeno zamenjuje prvobitni ugovor iz 1961. godine. Protokol iz 1995. godine koji predviđa sistem kolektivnih žalbi omogućava Evropskom odboru za socijalna prava da podnese žalbe zbog kršenja ove Povelje.

22.oktobar 1961.

U Novom Sadu za javnost otvorena Spomen-zbirka Pavla Beljanskog. Srpski pravnik i diplomata Beljanski je bio kolekcionar koji je sakupio najcelovitiju zbirku umetničkih dela srpskog (i jugoslovenskog) slikarstva prve polovine XX veka. Školovao se u Beogradu i Parizu. Kao diplomata Kraljevine Jugoslavije boravio je u Stokholmu, Varšavi, Berlinu, Beču, Parizu, Rimu. Isprva zainteresovan za evropsku, najviše renesansnu umetnost, uviđa da su mu vrhunska dela nedostupna, pa je sakupljačku strast usmerio ka savremenoj umetnosti. Postupno njegova zbirka slika, skulptura, tapiserija i crteža prerasta u jedinstvenu kolekciju vrhunskih umetničkih dela. Tragična pogibija sedmoro članova njegove porodice prilikom bombardovanja 1944. dovela je Beljanskog do odluke da dragocenu kolekciju zavešta srpskom narodu, time je on postao jedan od njegovih najvećih darodavaca.

23.oktobar 1961.

Bivšem generalnom sekretaru Ujedinjenih nacija Šveđaninu Hjalmaru Agne Dagu Hamaršeldu, posthumno dodeljena Nobelova nagrada za mir. Hamaršeld je pod sumnjivim okolnostima poginuo u avionu u vreme kongoanske krize.

26.oktobar 1961.

Švedska kraljevska akademija donela odluku da srpskom (jugoslovenskom) piscu Ivi Andriću dodeli Nobelovu nagradu za književnost, za delo "Na Drini ćuprija", kao i za sveukupan njegov književni rad. Andrić je time postao jedini Jugosloven dobitnik najprestižnije svetske nagrade za književno stvaralaštvo. Bilo je to veliko priznanje piscu, koji je romanima "Na Drini ćuprija", "Travnička hronika", "Prokleta avlija" i nizom drugih dela prikazao svetu dotad manje poznate ljude i sudbine s nemirnog balkanskog područja. Na vest o dodeli nagrade Ivo Andrić je izjavio: "Nobelovu nagradu" smatram kao izuzetno priznanje za celokupnu književnost moje zemlje". U najužem izboru, pored Andrića, bili su i engleski pisci Lorens Darel i Grem Grin, Amerikanac Džon Štajnbek i Italijan Alberto Moravija. Nagrada je Andriću dodeljena u Stokholmu 10. decembra 1961, u dvorani Koncertne palate Švedske kraljevske akademije..

Umro srpski (jugoslovenski) političar, ekonomski stručnjak, univerzitetski profesor Milan Stojadinović, ministar finansija u tri navrata, ministar spoljnih poslova i predsednik Vlade Kraljevine Jugoslavije kao i predsednik Jugoslovenske radikalne zajednice. (Rođen: Čačak/Kraljevina Srbija/Srbija 04.avgust 1888. - Umro: Buenos Ajres/Argentina 26.oktobar 1961.) Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu a doktorirao iz oblasti finansija 1911. Nakon specijalizacija u Nemačkoj, Engleskoj i Francuskoj, izvesno vreme nalazio se na obuci u francuskom Ministarstvu finansija. Službenik Ministarstva finansija Kraljevine Srbije postaje 1914. a načelnik Glavnog državnog računovodstva 1918. Privatni nameštenik Engleske trgovačke banke u Beogradu je od 1918. Ministar finansija bio je od 1922. do 1926, s prekidom, i 1934. i 1935. Predsednik Vlade i ministar inostranih poslova Kraljevine Jugoslavije je od juna 1935. do februara 1939. Bio je član Radikalne stranke i njenog Glavnog odbora. Osnivač je Jugoslovenske radikalne zajednice i njen predsednik. Biran je za poslanika 1923, 1925, 1927, 1935. Bio je član Senata. Na insistiranje Britanije smenjen s mesta predsednika vlade i stavljen u konfinaciju u varošici Rudnik, ubrzo je prognan iz Jugoslavije. Drugi svetski rat proveo je u britanskom zatočeništvu na ostrvu Mauricijus u Indijskom okeanu. Bio je akcionar, predsednik, i član upravnih odbora: Radio-Beograda, Srpskog brodarskog društva, Standard Elektrika, Izdavačkog koncerna "Vreme", predsednik "Rotari" kluba. U Buenos Ajresu, gde je živeo od Drugog svetskog rata do smrti 1961. izdavao je ugledni list za finansijska pitanja "El Ekonomist" i bio finansijski savetnik. Aktivno se bavio publicistikom, autor je autobiografske knjige: "Ni rat, ni pakt".

1954. godine uspostavio je socijalne kontakte sa bivšim poglavnikom NDH dr Antom Pavelićem, da bi krajem te godine potpisao sa njim sporazum o razbijanju i podeli Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ) na tri nezavisne države: Sloveniju, Hrvatsku i Srbiju. Ovaj novi srpsko-hrvatski sporazum trebalo je da zameni zastareli Sporazum Cvetković-Maček iz 1939. godine, kojim je uspostavljena Banovina Hrvatska. „Eventualni sporazum je jedini način da se konačno stane na kraj međusobnom uništavanju ... Jer Srbi i Hrvati su stotinama godina živeli u posebnim državama i uvek u najboljem prijateljstvu, te sam siguran da ćemo opet biti upućeni jedni na druge i pomagati se u odbrani zajedničkih interesa.” - Milan Stojadinović. Sporazum Pavelić-Stojadinović je proizveo žestoke negativne reakcije od strane hrvatske emigracije, srpske emigracije i komunističkog režima u Jugoslaviji.

1888-1961

31.oktobar 1961.

Telo sovjetskog lidera Staljina sklonjeno iz mauzoleja na Crvenom trgu i sahranjeno uz zidine Kremlja.

Novembar 1961

03.novembar 1961.

Generalna skupština Ujedinjenih nacija jednoglasno za generalnog sekretara ove svetske organizacije izabrala burmanskog diplomatu U Tanta, posle smrti u avionskoj nesreći njegovog prethodnika Šveđanina Daga Hamaršelda.

11.novembar 1961.

Staljingrad preimenovan u Volgograd. U carsko vreme taj grad se zvao Caricin.

12.novembar 1961.

Rođena rumunska gimnastičarka Nađa Komaneči, koja je za izvođenje jedne vežbe na Olimpijskim igrama u Montrealu 1976. prva u istoriji gimnastike, dobila najvišu moguću ocenu 10. (Rođena: Onešti/NR Rumunija/Rumunija) Komaneči je jedna od najpoznatijih gimnastičarki na svetu i zaslužna je za popularizaciju sporta širom sveta. Godine 2000, Laureusova svetska sportska akademija proglasila ju je jednim od atleta 20. veka. Ona živi u Sjedinjenim Državama od 1989. godine, gde je prebegla pre revolucije u Rumuniji. Kasnije je sarađivala i udala se za američkog gimnastičara Barta Konera koji je isto tako osvajač zlatnih olimpijskih medalja, i koji je osnovao privatnu gimnastičku školu. Godine 2012, ona je postala naturalizovani državljanin Sjedinjenih Država i ima dvojno državljanstvo.

19.novembar 1961.

Rođena američka filmska glumica Meg Rajan (Margaret Meri Emili En Hajra). (Rođena: Ferfild/Konektikat/Sjedinjene Američke Države) Roditelji su joj se razveli kada je imala 14 godina. Diplomirala je žurnalistiku na Njujorškom univerzitetu. Baš u to vreme počela je da se bavi glumom. Sama sebi je nadenula umetničko ime Meg Rajan. Glumačku karijeru započela je u televizijskim serijama, a prvu filmsku ulogu ostvarila je u holivudskom blokbasteru „Top gan“, zaigravši rame uz rame sa Tomom Kruzom. Godine 1987, na snimanju filma Stivena Spilberga „Unutrašnji svemir“, upoznala je Denisa Kvejda, svog budućeg supruga. Venčali su se 14. februara 1991. godine. Godinu dana posle venčanja rodila je sina Džeka Henrija Kvejda. Veliki proboj na filmskom platnu napravila je glumeći orgazam za vreme jela u restoranu kao Seli u filmu „Kad je Hari sreo Sali“.

23.novembar 1961.

Pušten u saobraćaj Žeželjev most preko Dunava kod Novog Sada, srušen 26. aprila 1999. godine tokom NATO napada na SR Jugoslaviju.

Dominikanska Republika promenila naziv glavnog grada Siudad Truhiljo u Santo Domingo.

24.novembar 1961.

Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija pozvao zemlje članice da Afriku pretvore u bezatomsku zonu.

27.novembar 1961.

Sovjetski Savez predložio neodložnu zabranu nuklearnih proba bez međunarodne kontrole.

Decembar 1961

09.decembar 1961.

Afrička država Tanganjika stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta, s premijerom Džulijusom Njerereom, a istog dana 1962. postala je republika. Ubrzo, 1964. godine, Tanganjika će sa susednim Zanzibarom obrazovati Tanzaniju.

10.decembar 1961.

Srpskom piscu Ivi Andriću dodeljena Nobelova nagrada za književnost na svečanosti u Stokholmu, u dvorani Koncertne palate Švedske kraljevske akademije. Švedska kraljevska akdemija donela je 26.oktobra 1961. odluku da se Andriću dodeli Nobelova nagrada za književnost, za delo „Na Drini ćuprija“, kao i za sveukupan njegov književni rad. U najužem izboru su se, tada, pored Andrića, nalazili i engleski pisci Lorens Darel i Grem Grin, Amerikanac Džon Štajnbek i Italijan Alberto Moravija.

11.decembar 1961.

Sletanjem dveju američkih helikopterskih jedinica u Sajgon, SAD su se po prvi put direktno vojno uplele u rat na strani Južnog Vijetnama.

15.decembar 1961.

Bivši nacistički glavešina Adolf Ajhman, u Jerusalimu osuđen na smrt. Ajhman je tokom Drugog svetskog rata bio rukovodilac nemačke mašinerije koja je usmrtila milione Jevreja.

Generalna skupština Ujedinjenih nacija odbacila sovjetski predlog o prijemu Kine u svetsku organizaciju.

18.decembar 1961.

Indijska armija ušla u portugalsku kolonijalnu enklavu Gou na zapadnoj obali Indije. Goa je bila portugalska od smaog početka XVI veka.

31.decembar 1961.

Otvoren bioskop "Zvezda" u Beogradu.

Libanska armija u Bejrutu sprečila Sirijsku narodnu partiju da izvrši državni udar.

1962

Januar 1962

01.januar 1962.

Zapadna Samoa postala prva nezavisna država u Polineziji. Ova država u južnom Pacifiku, obuhvata veći, zapadni deo arhipelaga Samoa, pa se zove još i Zapadna Samoa kako bi se razlikovala od Istočne Američke Samoe, američke teritorije. Pre sticanja nezavisnosti Zapadna Samoa bila je protektorat UN, novozelandska administrativna prekomorska teritorija i nemačka kolonija. Nalazi se 2 900 km severoistočno od Novog Zelanda. Sastoji se od devet vulkanskih ostrva. Evropski istraživači su do Samoe stigli u XVIII veku. Ugovorom iz Berlina 1899.godine, Nemačka i SAD su podelile arhipelag Samoa. SAD su uzele manji istočni deo a Nemačka veći zapadni. Na početku I svetskog rata, Novi Zeland je preuzeo kontrolu nad Zapadnom Samoom bez borbe od Nemačke.

09.januar 1962.

Sovjetski Savez i Kuba potpisali trgovinski sporazum, na osnovu kojeg je Kuba godinama dobijala robu po veštački niskim cenama.

11.januar 1962.

Poginulo više od 3.000 ljudi u snežnoj lavini koja je zbrisala selo Huaskaran u peruanskim Alpima.

16.januar 1962.

Umro hrvatski (jugoslovenski) vajar i arhitekta Ivan Meštrović, član Srpske kraljevske akademije od 1924 potom SANU od 1948.godine. (Rođen: Vrpolje/Austro-Ugarska/Hrvatska 15.avgust 1883. - Umro: Saut Bend/Indijana/Sjedinjene Američke Države 16.januar 1962.) Rođen je u seoskoj katoličkoj porodici, a njegova religioznost oblikovala se pod uticajem narodne religioznosti, Biblije i kasnog Tolstoja. Svoje detinjstvo proveo je u selu Otavice, kod Drniša u Dalmaciji, odakle su mu bili roditelji. Dok je kao dete čuvao ovce, Meštrović je slušao srpsku epsku poeziju, narodne pesme i istorijske balade. U doba Kraljevine Jugoslavije je bio veliki Jugosloven i unitarista, da je nakon 6. januara 1929. predvodio poklonstvenu deputaciju Hrvatske kod kralja ujedinitelja. Svoju prvu izložbu priređuje 1905. godine u Beču sa grupom Secesija, uz primetan uticaj stila Art Nuvo. Njegov rad je ubrzo postao popularan i Meštrović počinje da zarađuje dovoljno za učešće na međunarodnim izložbama, na koje je putovao sa svojom suprugom Ružom Klajn. Godine 1908. seli se u Pariz. Skulpture stvorene u tom periodu mu donose i međunarodnu reputaciju. U Beograd se seli 1911, a ubrzo potom u Rim, gde je na svetskoj izložbi primio nagradu za delo Vidovdanski hram koje je bilo u okviru paviljona Srbije. Na početku Prvog svetskog rata i nakon atentata u Sarajevu, Meštrović je pokušao da se vrati u Split preko Venecije, ali ga je od tog puta odvratio njegov negativni stav prema austrougarskim vlastima. Tokom rata je učestvovao na izložbama u Parizu, Kanu, Londonu i Švajcarskoj. Bio je član Jugoslovenskog odbora. Po završetku Prvog svetskog rata vraća se u novoosnovanu Kraljevinu Jugoslaviju i upoznaje drugu ljubav svog života, Olgu Kesterčanek kojom se i oženio. Imali su četvoro dece. Ivan Meštrović je izvajao brojne skulpture po narudžbini kraljevske dinastije Karađorđević, posebno kralja Aleksandra I Karađorđevića. Među porudžbine kralja Aleksandra ubrajaju se skulptura sfinge, Miloša Obilića, Marka Kraljevića, junaka kosovskog mita Srđa Zlopogleđa, ženske pandane kosovskim junacima, kao i autoportret samog Meštrovića. Većina poručenih skulptura kao ideološku pozadinu imala je ideju integralnog jugoslovenstva. Dela se danas uglavnom nalaze u okviru dvorskog kompleksa na Dedinju. Zbog njegovog stava prema Italiji, kada je osudio italijanski iredentizam prema Dalmaciji, i Nemačkoj, kada je odbio Hitlerov poziv da poseti Berlin, ustaše su ga na kratko zatvorile tokom Drugog svetskog rata. Uz pomoć Vatikana se prebacio u Veneciju i Rim, a kasnije u Švajcarsku. Cela njegova porodica nije uspela da se izvuče pred naletima rata — njegova prva žena Ruža Klajn umrla je 1942. zajedno sa svojom jevrejskom porodicom u Holokaustu. Kasnije, brata Petra su zatvorile komunističke vlasti. Titova Jugoslavija je pozvala Meštrovića da se vrati, ali je on odbio da živi u komunističkoj zemlji. Godine 1946, Univerzitet u Sirakuzi mu je ponudio mesto profesora i on se preselio u Sjedinjene Američke Države. Još 1945. dobio je američko državljanstvo, a deset godina kasnije postaje profesor na Univerzitetu Notr Dam. Neka od njegovih najpoznatijih dela: Grgur Ninski u Splitu, Pobednik, Zahvalnost Francuskoj, Anđeo smrti na Kalemegdanu u Beogradu, Njegošev mauzolej na Lovćenu, spomenik Svetozaru Miletiću u Novom Sadu, Neznani junak na Avali...

Prema pojedinim izvorima, Meštrović je u zrelom dobu govorio svojim prijateljima, da je srpskog porekla, jer potiče starinom iz Novopazarskog sandžaka, od plemena Gavrilovića. Pesnik i diplomata Jovan Dučić je utvrdio da u trouglu Pljevlja - Foča - Goražde postoje dva sela, sa zanimljivim imenima: Meštrovci i Maštrovac. Bio je to po njemu „klasični starosrbijanski kraj pun Nemanjićkih tradicija, carskih crkava i tvrđava, gnezdo guslara i heroja nacionalnih”. Gavrilovići su utvrđeno je, bili izdeljeni na tri grane, a jedna od njih bila vlastelinska porodica, u srodstvu sa srpskim kraljem Urošem II. Meštrović je u nacionalnom smislu tokom života imao velike promene. U doba Kraljevine Srbije, do 1914. je govorio (list Štampa, 1911.): Srbin i Hrvat to su dva imena za jedan narod, samo što je taj narod pod imenom Srbin bolje sačuvao svoju individualnost — slobodu i čežnju za slobodom. Stoga mi je to ime milije. U dobra Kraljevine Jugoslavije je bio veliki Jugosloven i unitarista, da je nakon 6. januara 1929. predvodio poklonstvenu deputaciju Hrvatske kod kralja ujedinitelja. Samo Hrvat postaje u doba NDH.

1883-1962

28.januar 1962.

Američki vasionski brod bez posade „Rendžer III“, umesto da se spusti na Mesec, promašio cilj za 35.200 kilometara.

31.januar 1962.

Na inicijativu SAD, na skupu održanom u Urugvaju, iz Organizacije američkih država isključena Kuba i doneta rezolucija o zabrani trgovine s njom.

Umro srpski i jugoslovenski karikaturista Petar “Pjer“ Križanić, jedan od rodonačelnika srpske karikature, pisac i esejista, jedan od osnivača “Ošišanog ježa“. (Rođen: Glina/Austro-Ugarska/Hrvatska 19.maj 1890. - Umro: Beograd/FNR Jugoslavija/Srbija 31.decembar 1962.) Rođen je u Glini, varošici na Baniji, od majke Sofije, pravoslavne Srpkinje, iz krajiške porodice Rebić, čiji su članovi po tradiciji bili graničarski oficiri Austrougarske monarhije, braneći Vojnu krajinu od Turaka i oca Matije Križanića, katoličkog Hrvata, domobranskog podoficira i sudskog arhivara. Ime je dobio po Sv. apostolu Petru (ime sveca koje je podjednako i katoličko i pravoslavno), pa kao dete iz mešovitog braka, sam se izjašnjavao kao Jugosloven. Majka mu je umrla tri meseca nakon njegovog rođenja, a otac je nakon njene smrti, decu podelio između svoje i majčine porodice. Petar je otišao da živi sa babom po majci, Anom koja je živela u svom rodnom selu Mečenčani, blizu Kostajnice. Prvu karikaturu objavio je kao student četvrte godine Umetničke škole u Zagrebu. Godine 1922. došao je u Beograd, gde se prvo zaposlio u "Novom listu", a zatim u "Politici" i u "Ošišanom ježu". U "Politici" je radio od 1923. do 1941. godine. Prvi broj "Politike" posle Drugog svetskog rata pojavio se sa Križanićevom karikaturom. Smatra se osnivačem političke karikature kod nas. Iako je stalno bio pod pritiskom cenzure i policijskih režima, Pjer je odlučno reagovao na sve negativne društvene pojave. Osim karikaturom, povremeno se bavio likovnom kritikom i ilustracijom knjiga. Izradio je naslovnu stranu prvog izdanja knjige „Magnum crimen” (1948), o ustaškom genocidu nad Srbima, Jevrejima i Romima u hrvatskim logorima, te odgovornosti Vatikana i katoličke crkve za te zločine, od autora Viktora Novaka, sa kojim je bio prijatelj.

1890-1962

Februar 1962

07.februar 1962.

Poginulo 298 rudara u eksploziji u zapadnonemačkom rudniku uglja kod Sarbrikena.

09.februar 1962.

Jamajka postala nezavisna država u okviru britanskog Komonvelta.

10.februar 1962.

Američki pilot Frensis Pauers u Berlinu zamenjen za sovjetskog obaveštajca Rudolfa Abela. Pauers je oboren 1960. dok je preletao Sovjetski Savez špijunskim avionom tipa U-2.

20.februar 1962.

SAD u orbitu oko Zemlje lansirale svemirski brod "Merkjuri-Atlas 6" u čijoj je kapsuli "Frendšip 7" bio Džon Glen, prvi američkim astronaut.

22.februar 1962.

Rođen australijski aktivista za zaštitu prirode Stiv Irvin, poznat širom sveta po prilično smelom prilasku divljim životinjama koje je predstavljao u svojim emisijama. (Rođen: Esendon/Australija 22.februar 1962. - Umro: greben Bat/Australija 04.septembar 2006.) Bio je poznat po televizijskom prirodnjačkom dokumentarnom serijalu Lovac na krokodile (engl. The Crocodile Hunter). Bio je prvi čovek australijskog zoološkog vrta u Birvotu u Kvinslendu. Vrlo često je upotrebljavao uzrečicu, kad god bi uhvatio neku zver koja iz petnih žila pokušava da ga ujede, ubode ili udari: „Divna životinja!" (engl. Beautiful animal!) Irvin je izgubio život u 44. godini na snimanju serijala „Najopasnije okeanske životinje“ (engl. The Ocean's Deadliest). Umro je od uboda raže.

1962-2006

Mart 1962

16.mart 1962.

Lansiran prvi sovjetski satelit iz serije "Kosmos".

17.mart 1962.

Moskva optužila Vašington da u Vijetnamu vodi "neobjavljeni rat", zahtevajući povlačenje svih američkih snaga iz te zemlje.

18.mart 1962.

Potpisan Evijanski sporazum o prekidu vatre u Alžiru, čime je okončan osmogodišnji rat za nezavisnost te francuske kolonije.

24.mart 1962.

Umro švajcarski fizičar, istraživač morskih dubina Ogist Pikar, profesor Univerziteta u Briselu. (Rođen: Bazel/Švajcarska 28.januar 1884. - Umro: Lozana/Švajcarska 24.mart 1962.) Proučavao je radioaktivnost, atmosferski elektricitet i kosmičke zrake. Postao je 1931. prvi čovek koji je dospeo u stratosferu – balonom do 15.780 metara, a 1934. čak do 17.550 metara. Od 1938. spuštao se batiskafom 48 puta u okeanske dubine i do 4.000 metara.

1884-1962

April 1962

26.april 1962.

Američkom raketom iz Kejp Kanaverala lansiran prvi britanski satelit "Arijel I" - prvi međunarodni satelit u telekomunikacione svrhe.

28.april 1962.

Otvoren Aerodrom "Beograd".

30.april 1962.

Norveška podnosi zahtev za prijem u Evropsku ekonomsku zajednicu.

Maj 1962

25.maj 1962.

Umrla srpska slikarka Zora Petrović koja se ubraja u najznačajnije predstavnike ekspresionizma u slikarstvu Srbije između dva rata, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umetnosti. (Rođena: Dobrica/Austro-Ugarska/Srbija 17.maj 1894. - Umrla: Beograd/FNR Jugoslavija/Srbija 25.maj 1962.) Srednju školu je pohađala u Pančevu 1907-1909. godine. Upisala se na Umetnčko-zanatsku školu u Beogradu 1912-1914. u kojoj su joj predavali Milan Milovanović, Đorđe Jovanović i Marko Murat. Slikarstvo je studirala u Pešti kod profesora Deak-Ebnera, i učestvovala na kursevima profesora Retija u tzv. ‘Barbizonu u Nađbanji’. Period od 1915. do 1919. preovodi na Kraljevskoj Mađarskoj Zemaljskoj Slikarskoj Velikoj Školi kod profesora Lajoša Deaka Ebnera. U Beograd se vraća 1919. kada završava Umetničko-zanatsku slikarsku školu kod profesora Ljube Ivanovića i zapošljava se kao nastavnica u Realci u Beogradu, a od 1921. do 1944. predaje u Drugoj ženskoj gimnaziji ‘Kraljica Natalija’. U Pariz 1925.-1926. godinu dana boravi u ateljeu Andre Lota. Radila je najpre kao učitelj crtanja, a u Slikarskoj školi Mladena Josića kao honorarna profesorka slikarstva od 1942. do 1944. Godine 1952. dobila je posao profesora na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu i tu radila do kraja života. Preminula je u Beogradu 25. maja 1962. i sahranjena u Pančevu.

1894-1962

Jun 1962

01.jun 1962.

Pogubljen vešanjem nemački ratni zločinac Adolf Ajhman, glavni izvršilac zamisli Adolfa Hitlera o "konačnom rešenju" jevrejskog pitanja u vreme Drugog svetskog rata. (Rođen: Zolingen/Nemačko carstvo/Nemačka 19.mart 1906. - Umro: Ramla/Izrael 01.jun 1962.) Adolf Ajhman bio je sin srednje uspešnog biznismena i industrijalca. Posle smrti njegove majke, 1914, njegova porodica se preselila u Linc u Austriji. Tokom Prvog svetskog rata, Ajhmanov otac je služio u austrougarskoj armiji. Godine 1920, Ajhmanova porodica se preselila nazad u Nemačku. Ajhmanov prvi kontakt sa Nacističkom partijom bio je kad se pridružio pokretu Vanderfogel, koji se opisuje kao seljačko arijevsko bratstvo bazirano na antisemitskim idejama. Bio je oficir visokog ranga u nacističkoj Nemačkoj i služio je kao oberšturmbanfirer u SS i rukovodilac referata IV B/4, u Glavnom uredu bezbednosti u čijoj nadležnosti je bilo proganjanje i uništavanje Jevreja. Bio je zadužen za koordinaciju plana istrebljenja miliona ljudi tokom Holokausta, posebno Jevreja, koje je nazvano „Konačno rešenje“ (Endlösung). Organizovao je pronalaženje i odvođenje ljudi u razne koncentracione logore. Stoga, često je nazivan i „Glavnim egzekutorom“ nacističke Nemačke. Posle pada Rajha Amerikanci su ga uhapsili ali je greškom pušten. Uspeo je da pobegne u Južnu Ameriku (Argentinu), gde je živeo sve do 1960. godine kada ga je locirala izraelska tajna služba, Mosad. Pripadnici Mosada su ga kidnapovali i odveli u Izrael, gde mu je i suđeno. Na sudskom procesu u Izraelu utvrđeno je da je on tokom nacističke strahovlade u Evropi rukovodio zločinačkom mašinerijom koja je poslala u smrt šest miliona ljudi, većinom Jevreja, izrečena mu je smrtna presuda i 1962. je obešen. Kao bivši SS potpukovnik i ratni zločinac osuđen je na smrt vešanjem. Smrtna kazna je izvršena u izraelskom zatvoru u Ramli 1. juna 1962.

1906-1962

11.jun 1962.

Dogodilo se spektakularno bekstvo trojice zatvorenika sa ostrvskog zatvora Alkatraz u zalivu San Francisko. Frenk Moris i braća Klarens i Džon Englin, inače osuđeni zbog pljačke banke, nestali su tokom noći, i nikada nije razjašnjena njihova sudbina. Alkatraz je potom zatvoren, ali istraga nije zaključena.

14.jun 1962.

U Parizu potpisan sporazum o osnivanju Evropske organizacije za istraživanje svemira, prethodnice Evropske svemirske agencije. Evropska organizacija za istraživanje svemira osnovana 20. marta 1964. sporazumom potpisanim 14. juna 1962. ESA u svom sadašnjem obliku je osnovana Konvencijom ESA 1975. godine i imala je deset zemalja osnivača: Belgiju, Dansku, Francusku, Zapadnu Nemačku, Italiju, Holandiju, Španiju, Švedsku, Švajcarsku i Ujedinjeno Kraljevstvo

Jul 1962

01.jul 1962.

Afrička republika Ruanda i kraljevina Burundi stekle nezavisnost, nakon što je Generalna skupština UN u februaru 1962. ukinula nadzor nad ove dve države. One su do Prvog svetskog rata bile sastavni deo Nemačke Istočne Afrike (Tanganjike), a posle njega belgijski posed Ruanda-Urundi.

03.jul 1962.

Alžir stekao nezavisnost nakon 132 godine francuske kolonijalne vlasti.

Rođen američki glumac i producent Tom Kruz (Rođen: Sirakjus/Njujork/Sjedinjene Američke Države) Tom Kruz je rođen od oca Tomasa Kruza Mejpotera III i majke Meri Li Fajfer. U detinjstvu se često selio po SAD i Kanadi. Živeo je u Otavi (Kanada), Luivilu (Kentaki) (gde je pohađao gimnaziju Sent Zavijer), Glen Ridžu, Nju Džerziju (gde je pohađao gimnaziju Glen Ridž) i Vejnu, Nju Džerzi. Pre nego što se počeo baviti glumom, pohađao je školu za katoličkog sveštenika. Na filmu je prvi put nastupio 1981. godine u ostvarenju Franka Zefirelija Ljubav bez kraja, a prvu veću ulogu imao je 1983. godine u filmu Rizičan posao reditelja Pola Brikmana. Kasnije igra u filmovima kao što su: Top gan, Boja novca, Kišni čovek, Rođen 4. jula, Intervju sa vampirom, Nemoguća misija, Džeri Magvajer... Tri puta je nominovan za Oskara kao najbolji glavni glumac i to za filmove Rođen 4. jula, Džeri Magvajer i Magnolija. Kruz se venčao 1987. godine sa Mimi Rodžers od koje se razveo tri godine kasnije. Potom se venčao sa glumicom Nikol Kidman s kojom je brak trajao do 2001. godine. Imao je kratku ljubavnu vezu sa španskom glumicom Penelopom Kruz, sa kojom je glumio u filmu Nebo boje vanile. Sa glumicom Kejti Holms koju je zaprosio na Ajfelovom tornju (Pariz) 2005. godine dobio je ćerku Suri Kruz i bili su u braku do 2012. godine kada je odjeknula vest o njihovom razvodu. Navodno, uzrok razvoda je njegova prevelika posvećenost Sajentološkoj religiji, a priča se da zbog svog religijskog opredeljenja poslednjih 10 godina uopšte nije u kontaktu sa bivšom ženom i ćerkom.

06.jul 1962.

Umro američki pisac Vilijam Fokner, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1949. (Rođen: Nju Olbani/Misisipi/Sjedinjene Američke Države 25.septembar 1897. - Umro: Oksford/Misisipi/Sjedinjene Američke Države 06.jul 1962.) Prikazivao je društvenu istoriju američkog Juga, degeneraciju i propadanje starosedelačke gospodstvenosti kao i surovost i bezobzirnost došljaka. Bio je hroničar propadanja, poročnosti, izopačenosti i svireposti. Odrastao u provincijskoj sredini, na severu siromašne savezne južne države Misisipi. Taj kraj i ljudi ostavili su neizbrisiv trag u njegovoj prozi. Fokner nije maturirao, ali je mnogo čitao. Vilijam Fokner je, po mnogim mišljenjima, najveći američki romanopisac i jedan od najvećih svetskih prozaista uopšte. Njegovo delo karakterišu raskošna invencija, vatromet tehničke virtuoznosti, dominantna tragična i tragično-ironična vizija života u kojoj vlada sudbina, usud (kob, fatum), no ublažena i oživljena čestim burlesknim i drastično komičnim scenama. To delo, koje istražuje ponore zla i infernalne situacije (ludilo, incest, ubistvo, masakriranje, silovanje, linč, bratoubistvo, čedomorstvo), istovremeno je afirmacija ljudskosti i stoičkog humanizma izraženog u hrišćanskoj ikonografiji i naglasku na vrlinama koje je Fokner istaknuo u svojem nezaboravnom govoru pri dodeli Nobelove nagrade: hrabrost, saučešće, ponos, ljubav, čast i žrtvu. Foknerov je uticaj na svetsku književnost veliki: dovoljno je reći da su posleratna američka, zapadnoevropska i latinoamerička literatura nezamislive bez njega, od Kamija do Markesa, od Vargasa Ljose do Toni Morison. Dela: romani "Sartoris", "Buka i bes", "Svetlost u avgustu", "Komarci", "Medved", "Konjički gambit", "Uljez u prašinu", "Divlje palme", "Vojnikova plata", "Starac", "Gospodska kuća", "Rekvijem za iskušenicu", "Lupeži", "Utočište", pripovetke "Svetilište", "Nepobeđeni".

1897-1962

10.jul 1962.

Iz Kejp Kaneverala lansiran američki telekomunikacioni satelit „Telstar“, koji je omogućio prenos TV signala preko Atlantskog okeana.

12.jul 1962.

Legendarna rok grupa Rolling Stones, nastupila je po prvi put u Londonskom klubu Marti pod tim imenom.

Avgust 1962

05.avgust 1962.

Samoubistvo izvršila američka filmska glumica Norma Džin Mortenson, poznata kao Merilin Monro, jedan od najvećih erotskih simbola u istoriji filma. (Rođena: Los Anđeles/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 01.jun 1926. - Umrla: Los Anđeles/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države 05.avgust 1962.) Od nje je holivudska filmska industrija stvorila mit, uprkos mišljenju kritičara da je bila skromnih glumačkih mogućnosti. Ipak, Američki filmski institut je njen potencijal prepoznao smestivši je na šesto mesto na listi deset najvećih glumica svih vremena. Merilin Monro je bila kulturna, modna i gej ikona, i jedan od najvećih seks simbola 20. veka. Bila je američka glumica, manekenka i pevačica. Poznata po igranju komičnih likova "seksipilnih plavuša", postala je jedan od najpopularnijih seks simbola 1950-ih i ranih 1960-ih, kao i amblem seksualne revolucije tog doba. Bila je najplaćenija glumica čitavu deceniju, a njeni filmovi su zaradili 200 miliona dolara (što odgovara 2 milijarde dolara u 2022.) do trenutka njene smrti 1962. godine. Dugo nakon njene smrti, Monro ostaje ikona pop kulture. Rođena i odrasla u Los Anđelesu, Monro je većinu svog detinjstva provela u ukupno 12 hraniteljskih porodica i sirotištu pre nego što se udala za Džejmsa Doertija sa šesnaest godina. Radila je u fabrici tokom Drugog svetskog rata kada je upoznala fotografa iz First Motion Picture Unit-a i započela uspešnu karijeru pinap modela, što je dovelo do kratkotrajnih filmskih ugovora sa 20th Century Fox-om i Columbia Pictures. Posle niza manjih filmskih uloga, potpisala je novi ugovor sa Foksom krajem 1950. Premda su njeni filmovi najčešće bili komercijalni, ali ne i kritički hitovi, Monro je bila jedna od najvećih filmskih zvezda pedesetih godina 20. veka. Najpoznatija je po ulogama u komedijama Muškarci više vole plavuše, Kako se udati za milionera, Princ i igračica i Majmunska posla. Vrhuncem u njenoj karijeri se smatra film Neki to vole vruće, za koji je dobila Zlatni globus za najbolju glavnu glumicu. Monro je umrla između 20:30. i 10:30 sati 4. avgusta i toksikološki izveštaj pokazali su da je uzrok smrti bilo akutno trovanje barbituratom. Monroini lekari izjavili su da je bila „sklona jakim strahovima i čestim depresijama“ sa „naglim i nepredvidivim promenama raspoloženja“, i predozirala se nekoliko puta u prošlosti, verovatno namerno. Zbog ovih činjenica i nedostatka bilo kakvih naznaka za prekršaj, zamenik mrtvozornika Tomas Noguči klasifikovao je njenu smrt kao verovatno samoubistvo.

1926-1962

06.avgust 1962.

Jamajka stekla nezavisnost posle 300 godina britanske vladavine.

09.avgust 1962.

Umro nemački pisac Herman Hese, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1946, jedan od najznačajnijih književnika XX veka. (Rođen: Kalv/Nemačko carstvo/Nemačka 02.jul 1877. - Umro: Montanjola/Švajcarska 09.avgust 1962.) Pisao je i poeziju. Pojedine njegove pesme su antologijske vrednosti. Osnovna tema njegove proze je nesklad između kontemplativnog i čulnog. Specifična neprilagođenost normama savremenog građanskog poretka učinila ga je šezdesetih godina XX veka idolom omladine na Zapadu. Njegova najpoznatija dela su Stepski vuk, Sidarta i Igra staklenih perli u kojima su uočljivi njegovo zanimanje za egzistencijalne, duhovne i mistične teme i veliki uticaj budističke i hinduističke filozofije. Njegovi roditelji služili su u Indiji Bazelskoj misiji, protestantskom misionarskom društvu. Hermanova majka, Marija Gundert, rođena je tokom jedne takve misije u Indiji, 1842. godine. Opisujući svoje detinjstvo ostavila je zabelešku da nije bilo naročito lepo. Godine 1922. Herman je emigrirao u Švajcarsku, a 1923. je postao švajcarski državljanin. Kao antimilitarista i pacifista, jako se usprotivio Prvom svetskom ratu. Njegova osećanja koja se tiču rata izražavao je u mnogim svojim knjigama. Za vreme Drugog svetskog rata, našao se se u čudnim okolnostima. Nemački ministar propagande, Jozef Gebels, u početku je štitio njegove knjige, i kao rezultat Hese je mogao da objavljuje svoja dela. Međutim, kada je zahtevao da određeni delovi njegovog romana Narcis i Zlatousti koji se tiču pogroma ostanu nedirnuti, našao se na nacističkoj crnoj listi. Ipak, uspeo je da izbegne Drugi svetski rat i skrasio se u Švajcarskoj. Iza sebe je imao tri braka. Neka od njegovih dela: romani „Peter Kamencind“, „Pod točkom“, „Gertruda“, „Demijan“, „Sidarta“, „Stepski vuk“, „Igra staklenih perli“ itd.

1877-1962

12.avgust 1962.

Obavljen prvi grupni let svemirskih brodova - sovjetskih letilica "Vastok 3" i "Vastok 4", lansiranih u orbitu oko Zemlje u razmaku od 24 časa, kojima su upravljali kosmonauti Andrej Nikolajev i Pavel Popovič. Brodovi su se približili jedan drugom na 6,5 kilometara, što je bio prvi pokušaj ispitivanja mogućnosti manevrisanja dva broda u grupnom letu i veliki doprinos kasnijem spajanju svemirskih letilica.

15.avgust 1962.

Probijen drumski tunel ispod Mon Blana, najvišeg vrha u zapadnoj Evropi, kojim je francuski turistički centar Šamoni povezan sa italijanskom dolinom Aoste.

17.avgust 1962.

Ubistvo Petera Fehtera - simbol tragedije nastale podizanjem Berlinskog zida. Čuvari Berlinskog zida ranili su 18-godišnjeg mladića Petera Fehtera prilikom njegovog pokušaja da prebegne preko zida u Zapadni Berlin i pustili ga da umre od gubitka krvi. Ovaj slučaj postao je simbol tragedije nastale podizanjem Berlinskog zida, fizičke barijere koja je delila dva dela grada na Zapadni Berlin koji je pripadao kapitalističkoj Zapadnoj Nemačkoj i Istočni Berlin koji je inače bio glavni grad socijalističke Istočne Nemačke. Dvojica čuvara, aktera ovog dogadjaja su jula 1996.godine optuženi za ubistvo bez predumišljaja.

23.avgust 1962.

Američki telekomunikacioni satelit „Telstar“ emitovao prvi televizijski prenos između SAD i Evrope.

31.avgust 1962.

Trinidad i Tobago, do tada britanska kolonija postao nezavisna država.

Septembar 1962

01.septembar 1962.

U zemljotresu u severozapadnom Iranu poginulo 12.000 ljudi.

07.septembar 1962.

Tajvan prekinuo diplomatske odnose sa Laosom, nekoliko časova pošto je ta zemlja jugoistočne Azije uspostavila diplomatske odnose sa Kinom i Severnim Vijetnamom.

11.septembar 1962.

Britanska pop grupa"Bitlsi" snimila prvi singl "Love me do".

24.septembar 1962.

Prvih 5 sovjetskih lovačkih aviona MiG 21 sletelo na batajnički aerodrom.

27.septembar 1962.

U Jemenu u vojnom udaru pukovnik Abdula al Salal oborio monarhiju i proglasio Jemensku Arapsku Republiku. Sa prestola je zbačen imam Mohamed, samo sedmicu pošto je nasledio umrlog oca imama Ahmada.

30.septembar 1962.

Beli rasisti izazvali nerede u Oksfordu u američkoj državi Misisipi pošto je na osnovu odluke federalnog suda crnac Džejms Meredit upisan na Univerzitet Misisipija.

Oktobar 1962

05.oktobar 1962.

Objavljena prva singl ploča britanske grupe "Bitlsi",“ Love me do“.

09.oktobar 1962.

Uganda postala nezavisna država posle 70 godina britanske kolonijalne uprave.

11.oktobar 1962.

Papa Jovan XXIII otvorio Drugi vatikanski sabor, prvi od 1870. na kojem je započeta dalekosežna reforma u okrilju rimokatoličke crkve.

15.oktobar 1962.

Početak velike kubanske raketne krize. Trka u naoružavanju dveju super sila SAD i SSSR tokom hladnog rata, pogotovo arsenalima sve ubojitijih nuklearnih raketnih projektila je dovela čovečanstvo na ivicu uništenja tokom kubanske raketne krize. Ovaj događaj se smatra kulminacijom hladnoratovske konfrotacije. Tokom 1959.godine SAD su stekle stratešku prednost u odnosu na SSSR razmeštanjem raketa srednjeg dometa u Italiji i Turskoj odakle bi u slučaju rata mogle direktno da gađaju ciljeve na teritoriji svog suparnika. Pobedom Fidela Kastra nad diktatorom Batistom na Kubi s početka 1959.godine, stvaraju se povoljni uslovi da se SSSR približi svom ideološkom istomišljeniku. SAD ne prihvataju Kastra i žele da ga eliminišu podržavajući akcije kubanske opozicije protiv njega. Kastro se okreće saradnji sa SSSR koji mu garantuje privrednu i vojnu pomoć dok će zauzvrat planiranim razmeštanjem nuklearnih raketnih projektila na Kubi, usmerenih prema ciljevima u SAD, SSSR poništiti vojno- stratešku prednost svog suparnika koju je ovaj stekao već razmeštenim projektilima u Turskoj i Italiji. SAD su tokom 1960. i 1961.godine već slale svoje špijunske avione tipa U-2 nad teritoriju Kube pa su imale uvida u dešavanja na ostrvu. Stizale su fotografije razmeštanja pristiglih sovjetskih vojunika i naoružanja. Predsednik SAD Džon F. Kenedi odobrava još jedan let nad Kubom špijunskog aviona U-2 14.oktobra 1962. Kao i do tada ova letelica poleće iz baze u Teksasu i dva puta nadleće raketne baze na Kubi. Fotografišu teren kod San Kristobala gde uočavaju užurbane sovjetske tehničare i vojnike kako postavljaju lansirne rampe za rakete srednjeg i dugog dometa tipa ss-4 i ss-5. Sovjeti su uočili špijunski avion ali ga nisu oborili. Obavljena analiza fotografija 15.oktobra nedvosmisleno je dokazala da se rakete srednjeg dometa ss-4 zaista nalaze na Kubi i to u njenom severoistočnom delu kod San Kristobala i da mogu dosegnuti Vašington i ostala široka područija SAD. Zvono za uzbunu je aktivirano, počela je najnapetija kriza hladnog rata.

18.oktobar 1962.

Umro Svetislav Ivan Petrović, filmski glumac, prvi srpski glumac koji je ostvario međunarodnu karijeru. (Rođen: Novi Sad/Austro-Ugarska/Srbija 01.januar 1894. - Umro: Minhen/Zapadna Nemačka/Nemačka 18.oktobar 1962.) Petrović je prvi Srbin koji se između dva svetska rata proslavio na filmskom platnu u Evropi. Rođen u srpskoj porodici, Petrovićev otac je bio poznati krojač iz Sivca koji je šio uniforme i za Srpsku vojsku. Školovao se u Novom Sadu a u Budimpešti je završio Politehničku akademiju ali ali se 1919. godine seli u Beč i posvećuje se glumi na filmu. Debitovao je na filmu Mihalja Kertesa koji je kasnije u Americi postao slavan pod imenom Majkl Kertiz. Od tri njihova zajednička filma koja se danas, nažalost, vode kao izgubljena, najpoznatiji je Dama sa suncokretom iz 1920. po delu slavnog srpskog poete Ive Vojnovića. Posle nastupa u nizu mađarskih filmova reditelja Bele Baloga (Bela Balogh), sredinom dvadesetih postaje internacionalna zvezda glumeći u francuskim filmovima režisera Leonsa Perea. Pored glume pokazivao je talenat za pevanje, svirao je violinu, bavio se sportom (najviše plivanjem) i bio je učesnik Olimpijskih igara u Stokholmu 1912. Dolaskom zvučnog filma stekao je svetsku slavu. Osim dara za glumu imao je i fizičke atribute neophodne za uspeh na filmu: bio je visok, zgodan, lep i privlačan muškarac. Važio je kao potencijalna zamena za preminulog idola žena Rudolfa Valentina. U Novi Sad vratio se 1928. prilikom posete roditeljima i sestrama. Tada je posetio i Beograd i kako je Politika objavila na naslovnoj strani, oduševljeno ga je dočekalo i pozdravilo desetine hiljada beograđana. Primio ga je i kralj Aleksandar koji mu je uručio orden svetog Save prvog stepena za doprinos popularizaciji filmske umetnosti. Početkom tridesetih prelazi u Nemačku, gde do Drugog svetskog rata igra u skoro 40 filmova veoma značajnih reditelja. Snimio je oko stotinu uloga u filmovima različitih žanrova u filmskim studijima u Budimpešti, Beču, Berlinu i Parizu. Bio je oženjen sa nemačkom glumicom Fridl Šuster. Po završetku rata napušta novostvorenu komunističku Mađarsku i odlazi u Nemačku, gde sledećih petnaest godina nastupa u epizodnim ulogama. Pao je u zaborav jer se njegovi filmovi nisu prikazivali u bioskopima i to, navodno, zato što je glumio u nemačkim filmovima snimanim za vreme Hitlerove vladavine, iako se radilo o običnim ljubavnim filmovima. Razloge za „gubitak pamćenja” treba tražiti i u njegovom posleratnom spikerskom radu u Minhenu, na Radio slobodnoj Evropi, što mu ovdašnja komunistička ideologija nikad nije oprostila. Iako je tečno govorio mađarski, nemački, francuski i engleski jezik, autograme je davao isključivo srpskom ćirilicom.

1894-1962

22.oktobar 1962.

Predsednik SAD Kenedi najavljuje pomorsku blokadu Kube u televizijskom obraćanju naciji. Kenedi je obavešten 16.oktobra o prisustvu sovjetskih nuklearnih projektila na Kubi koji mogu dosegnuti ciljeve na udaljenosti od 4500km. Pored glavnog grada SAD Vašingtona na dometu raketa bili su i najvažniji industrijski centri ove zemlje. Od lansiranja rakete do njenog pogađanja cilja bilo bi potrebno samo pet minuta. Na ostrvu je otkriveno i prisustvo sovjetskih bombardera Iljušin -28. Kenedi je po dobijanju izveštaja hitno sazvao sastanak svojih vojnih, političkih i diplomatskih savetnika oformivši Izvršni Komitet. Nakon još nekoliko preleta iznad sovjetskih raketnih baza i potvrđivanja ranije pristiglih informacija predsednik Kenedi je dobio od svojih savetnika više predloga o daljim akcijama koje bi SAD trebale preduzeti. Predlozi su se kretali od vazdušnih napada na raketne lansere i invazije ostrva preko rešavanja spora diplomatskim sredstvima do pomorske blokade Kube. Kenedi se odlučio za pomorsku blokadu ostrva kako je i obavestio američku i svetsku javnost televizijskim obraćanjem. U istom obraćanju izjavio je da SAD imaju dokaze o tajnom instaliranju sovjetskih ofanzivnih raketa na Kubi, zahtevao je od predsednika sovjetske vlade Nikite Hruščova da ih povuče dok će u slučaju eventualnog sovjetskog napada uslediti američki nuklearni protivnapad. Istoga dana američke vojne snage se stavljaju u stanje povećane borbene gotovosti, koncentrišu se trupe na Floridi radi moguće invazije na Kubu te se oko 200 brodova raspoređuje na položaje oko Kube. Ovi brodovi će sprovoditi striktni karantin za svu ofanzivnu vojnu opremu koja se prevozi na Kubu. Kenedi dobija podršku svojih saveznika Velike Britanije, Francuske, Zapadne Nemačke i Kanade. Sovjeti su bili na potezu.

24.oktobar 1962.

Pomorska blokada Kube od strane ratne mornarice SAD stupila na snagu. Na zatvorenoj sednici Prezidijuma CK KP SSSR-a održanoj u noći između 22. i 23.oktobra, kao odgovor na američke poteze predsednik vlade SSSR Nikita Hruščov izjavio da će u slučaju invazije SAD na Kubu, SSSR uzvratiti nuklearnim raketama kratkog dometa. U zvaničnom saopštenju vlade SSSR od 23.oktobra je istaknuto da blokada Kube pretstavlja agresivnu akciju i ozbiljnu opasnost po mir. Povišena je borbena gotovost Crvene armije i zakazan hitni vanredni sastanak Varšavskog pakta. Situacija je postajala sve usijanija. Sa obe strane su stizale pretnje sa mogućom upotrebom nuklearnog oružija što bi dovelo do uništenja života na zemlji. Uprkos objavi SAD da će uvesti pomorski karantin, blokadu Kube, 25 sovjetskih brodova 23.oktobra je plovilo ka Kubi. Sledećeg dana 24.oktobra oko pola jedanaest pre podne na liniju blokade stižu sovjetski brodovi „Gagarin“ i „Komiles“praćeni podmornicama gde ih dočekuje nosač aviona SAD „Eseks“ sa pratećim ratnim brodovima. U Vašington je potom stigao izveštaj da su pomenuti sovjetski brodovi stali a nedugo zatim je javljeno da je još 20 sovjetskih brodova stalo ili je promenilo kurs.

27.oktobar 1962.

SAD i SSSR obostranom inicijativom rešavaju raketnu krizu. U Savetu bezbednosti UN američki predstavnik Adlaj Stivenson je 25.oktobra pokazao snimke raketnih baza na Kubi koje je njegov sovjetski kolega Valerijan Zorin nazvao „tobožnjim dokazima“. Sovjeti su ubrzano nastavili gradnju baza sa raketnim lanserima po devizi jedna baza za 24 sata dok su Amerikanci izvršili pretres jednog sovjetskog broda. Ovakvi potezi sa obe strane nisu vodili smirivanju situacije već daljoj konfrotaciji. Generalni sekretar UN U Tant je 26.oktobra započeo razgovore sa Stivensonom i Zorinom kako bi se tenzije smirile. Istog dana ugledni američki novinar Volter Lipman je predložio kompromisno rešenje krize po kojem bi se Amerikanci povukli iz Turske a Sovjeti sa Kube. Početkom popuštanja tenzija bi se mogao smatrati potez Nikite Hruščova koji je poslao u večernjim satima 26.oktobra ličnu poruku Kenediju u kojoj mu poručuje da Sovjeti neće više slati oružije na Kubu, da će ukloniti ili uništiti ono koje se nalazi na ostrvu ukoliko SAD uklone pomorsku blokadu i garantuju da neće izvršiti invaziju Kube. Sledećeg dana 27.oktobra Kremlj je odaslao zvaničnu ponudu Vašingtonu u kojoj se nudi povlačenje sovjetskih raketa sa Kube u zamenu za povlačenje američkih iz Turske. Tendencije smirivanja tenzija za trenutak su bile prekinute kada je iznad Kube oboren američki špijunski avion U-2 dok je pilot poginuo. Američki generali su tražili bombardovanje protivavionskih jedinica na ostrvu što bi verovatno prouzrokovalo iskru u buretu baruta. Međutim Kenedi je tražio da se slučaj istraži i istog dana predložio Sovjetima da obustave dalje radove na izgradnji baza kako bi se potom stvorili uslovi da se sklopi sporazum na osnovu kojeg bi se SSSR obavezao da ukloni postojeće i ne uvodi nove slične raketne sisteme na Kubi a SAD bi sa druge strane prekinule sa pomorskom blokadom i obavezale se da neće napadati Kubu. Amerikanci su sovjetskom ambasadoru nezvanično saopštili da će američke rakete biti uklonjene iz Turske nakon rešenja krize.

28.oktobar 1962.

Sovjetski lider Nikita Hruščov naredio uklanjanje nuklearnog naoružanja sa Kube i demontiranje raketnih baza pod međunarodnim nadzorom. Hruščov je pohvalio u svom govoru, koji je prenošen putem talasa Radio Moskve, Kenedija zbog „osećanja mere i odgovornosti“ iznete u poruci od 27.oktobra. Sovjetski tehničari su počeli sa uklanjanjem nuklearnog arsenala sa Kube. Svet je mogao da odahne pošto je napravljen jedan korak nazad od ivice provalije pred kojom se našao. Kubanska raketna kriza je efektivno ovim potezom Sovjeta bila rešena. Predsednik SAD Kenedi će na konferenciji za štampu 2.novembra 1962.godine izjaviti da se sovjetsko oružije sa Kube demontira i pakuje dok se lansirne rampe razaraju. Celu operaciju prate vlasti SAD uz upotrebu, pored ostalog i vazdušnih izviđanja. U novembru će Kenedi narediti prestanak pomorske blokade Kube. Uskoro potom bez velike pompe biće uklonjene i američke nuklearne rakete iz Turske.

29.oktobar 1962.

SAD obustavile pomorsku blokadu Kube na zahtev generalnog sekretara UN U Tanta. SAD su blokirale Kubu zbog instaliranja sovjetskog raketnog oružja na ostrvu, čime je izazvana Karipska kriza, okončana prethodnog dana sporazumom američkog i sovjetskog lidera Džona Kenedija i Nikite Hruščova o povlačenju raketa i obustavi blokade.

Novembar 1962

02.novembar 1962.

Predsednik SAD Džon F. Kenedi potvrđuje da Sovjeti poštuju sporazum na konferenciji za štampu, da se oružije demontira i pakuje dok se lansirne rampe uništavaju. Čitava operacija povlačenja naoružanja se prati od strane SAD čime je problem inspekcije bio rešen. Kenedi je naredio prekid pomorkse blokade Kube tokom novembra dok su nuklearni projektili iz Turske bili nešto kasnije uklonjeni čime je sporazum dveju sila po pitanju rešavanja kubanske raketne krize bio obostrano ispoštovan. Ova kriza je doprinela daljoj trci u naoružavanju pa su se nuklearni potencijali dveju super sila tokom sedamdesetih godina XX veka izjednačili konstruisanjem i instaliranjem, ovoga puta raketa dugog dometa kojima se ciljevi u SAD mogu direktno gađati sa teritorije SSSR i obratno. Nije više bila potrebna blizina teritorije koju su zahtevale rakete srednjeg dometa pa je Sovjetima bila potrebna teritorija Kube da bi dosegli ciljeve u SAD, što je i dovelo do kubanske raketne krize, odnosno Amerikancima teritorija Turske da bi dosegli ciljeve u SSSR.

Umro srpski (jugoslovenski) pisac i botaničar Stevan Jakovljević, profesor Univerziteta u Beogradu i rektor od 1945. do 1950. (Rođen: Knjaževac/Kraljevina Srbija/Srbija 06.decembar 1890. - Umro: Beograd/FNR Jugoslavija/Srbija 02.novembar 1962.) Rođen je u Knjaževcu, u porodici državnog činovnika Jakova Jaše Jakovljevića. Odrastao je u Kragujevcu, gde se porodica preselila neposredno nakon njegovog rođenja. Po završetku Prve kragujevačke gimnazije, u jesen 1909. godine dolazi u Beograd na studije biologije, koje završava septembra 1913. i odlazi u vojsku. Kao oficir srpske vojske borio se u Prvom svetskom ratu, a u Drugom svetskom ratu bio je u italijanskim i nemačkim zarobljeničkim logorima. Jakovljević je bio jedan od organizatora vojnog puča, 27. marta 1941. godine, kada je sa pet vojnika upao i zauzeo stanicu Radio Beograda. Nakon nemačke invazije i okupacije Kraljevine Jugoslavije, bio je komandant Radio stanice u Beogradu. U Kotoru su ga zarobili Italijani, a posle kapitulacije Italije, zarobili su ga Nemci i odveden je u zarobljeništvo u Nemačku, pa je u italijanskom i nemačkom ratnom zarobljeništvu proveo ukupno četiri godine. U februaru 1945. ga je iz zarobljeništva oslobodila Crvena armija. Po oslobođenju Jugoslavije, obavljao je funkciju rektora Beogradskog univerziteta. U tom periodu nalazio se i na mestu člana prvog saziva Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ. Bio je brat književnice Milice Jakovljević Mir-Jam. Nosilac je brojnih priznanja i jugoslovenskih odlikovanja, među kojima je Orden rada prvog reda. Književno ime i popularnost stekao je romanom „Srpska trilogija“ koji čine „Devetsto četrnaesta“, „Pod krstom“ i „Kapija slobode“. Neka od ostalih dela: romani „Smena generacija“, „Velika zabuna“, dela iz botanike „Studije o biljnom svetu Prespanskog jezera“, „Sistematika lekovitog bilja“ itd.

1890-1962

06.novembar 1962.

Generalna skupština Ujedinjenih nacija pozvala sve članice da primene ekonomske sankcije protiv Južne Afrike zbog njene rasističke politike.

07.novembar 1962.

Umrla Eleonora Ruzvelt, američka književnica, supruga predsednika Franklina Delano Ruzvelta. (Rođena: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 11.oktobar 1884. - Umrla: Njujork/Njujork/Sjedinjene Američke Države 07.novembar 1962.) Bila je supruga predsednika SAD Frenklin Delano Ruzvelta, odnosno prva dama SAD od 1933. do 1945. godine i borac za ljudska prava i ravnopravnost crnaca i belaca. Elenor Ruzvelt je rođena kao ćerka Eliota i Ane Ruzvelt. Bila je nećaka potonjeg predsednika SAD Teodora Ruzvelta. Ruzveltova je odrastala odmalena u izobilju, jer je njena porodica bila veoma bogata i moćna. Rano je ostala bez roditelja. Majka joj je umrla kada je imala osam godina, a otac, alkoholičar, kada je imala deset godina. U početku Elenoru su školovali privatni učitelji da bi sa petnaest godina bila poslata na Akademiju Alensvud u Londonu u Engleskoj. Godine 1902, Elenora se vraća u Ameriku. Te iste godine upoznaje dvadesetogodišnjeg Frenklina Delana Ruzvelta, svog daljeg rođaka. Naredne godine na prijemu u Beloj kući, koji je organizovao njen stric tadašnji predsednik SAD Teodor Ruzvelt, Elenora i Frenklin su se počeli zbližavati. Na posletku su Elenora i Frenklin venčali 17. marta 1905. godine, na Dan svetog Patrika. U braku su imali šestoro dece. Njihov brak je bio skoro pred raspadom 1918, kada je Elenora saznala da Frenklin ima ljubavnicu. Iako joj je bilo veoma teško da preko toga pređe Elenora nije tražila razvod braka kako zbog dece tako i zbog Frenklinove političke karijere koja je bila u usponu. U avgustu 1921. godine, njen muž Frenklin je počeo da oboleva od dečje paralize. Ali, zahvaljujući Elenorinoj podršci Frenklin se vratio aktivnom životu. Nakon smrti svoga muža 12. aprila 1945. Elenora je bila pozvana od strane novog predsednika SAD Harija Trumana, da bude predstavnik Amerike u OUN. Od aprila 1946. godine bila je predsednik Odbora OUN za prava čoveka, na čijem čelu je ostala sve do usvajanja univerzalne povelje ljudskih prava 10. decembra 1948. godine.

1884-1962

09.novembar 1962.

Objavljen prvi broj nedeljnika "Informator", glasila Radio Televizije Beograd, poslednji broj objavljen 1992.

11.novembar 1962.

Rođena američka filmska glumica Demi Mur. (Rođena: Rozvel/Novi Meksiko/Sjedinjene Američke Države) U 90-im godinama prošlog veka, zahvaljujući nastupima u filmovima Duh, Nepristojna ponuda i Striptiz, postaje jedna od najpoznatijih glumica u Holivudu. Kao dete je imala težak i nestabilan život. Njen biološki otac Čarls Harmon je napustio njenu majku Virdžiniju koja je bila u trećem mesecu trudnoće, kao rezultat toga uzela je prezime svoga očuha Danija Gajnsa. U detinjstvu se porodica često selila, da bi 1976. godine dospela u Los Anđeles (Kalifornija). Na nagovor tadašnje prijateljice Nastasje Kinski počinje da se bavi glumom. Kasnije se sreće sa Fredijem Murom i udaje se za njega 1979. godine. Razvodi se nakon šest godina braka, ali zadržava prezime Mur. Bila je udata za glumca Brusa Vilisa, sa kojim ima tri kćerke. Takođe je bila udata za glumca Eštona Kučera, njihov brak je okončan 2013. godine.

18.novembar 1962.

Umro danski atomski fizičar Nils Henrik David Bor, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1922. koji je postavio teoriju strukture atoma, objasnio svetlosne spektre atoma vodonika i u Drugom svetskom ratu učestvovao u SAD u istraživanjima koja su prethodila izradi atomske bombe. (Rođen: Kopenhagen/Danska 07.oktobar 1885. - Umro: Kopenhagen/Danska 18.novembar 1962.) Jedan je od najistaknutijih naučnika 20. veka. Začetnik je savremene atomistike. Završio je univerzitet i doktorirao u Kopenhagenu, a zatim je 1911. godine otišao u Mančester. Tamo je sa Ernestom Raderfordom izučavao strukturu atoma. Posle pet godina rada u Engleskoj, vraća se u Kopenhagen i postaje direktor danskog Instituta za teorijsku fiziku. Godine 1922. dobio je Nobelovu nagradu za fiziku. Potom je niz godina izučavao nuklearnu fiziku, a od 1939. godine posebno je proučavao uran. Kada su 1940. godine Nemci okupirali Dansku, Bor je izbegao u SAD gde je učestvovao u istraživanjima koja su kasnije omogućila izradu prve nuklearne bombe. Po završetku Drugog svetskog rata, Bor se vratio u Kopenhagen gde je izabran za predsednika Danske akademije nauka. Zauzimao se za ograničenje nuklearnog naoružanja i zabranu korišćenja atomskih bombi.

1885-1962

19.novembar 1962.

Rođena američka filmska glumica Džodi Foster, reditelj i producent, dobitnica "Oskar"-a. (Rođena: Los Anđeles/Kalifornija/Sjedinjene Američke Države) Najpoznatija po ulozi agenta Klaris Starling, u filmu Kad jaganjci utihnu iz 1992. godine. Džodi Foster je rođena u porodici Lušijusa Fostera III i Evelin „Brandi“ (devojački Almond) Foster u Los Anđelesu. Njen otac, vazduhoplovni pukovnik koji je postao agent za nekretnine, potiče iz bogate porodice, a porodicu je napustio nekoliko meseci pre nego što se Džodi rodila. Njena majka izdržavala je porodicu radeći kao filmska producentkinja. Poslala je svoju kćer na ekskluzivnu pripremnu školu za francuski jezik, Lycée français de Los Angeles, koju je Džodi završila kao najbolja studentkinja u klasi. Odlazi na univerzitet Jejl, gde je 1985. godine stekla diplomu iz književnosti sa natprosečnim uspehom. Fosterova je pre fakulteta imala preko 50 filmskih i televizijskih nastupa. Počela je karijeru kada je imala tek tri godine, kao Kuperton devojka u televizijskoj reklami, a kao televizijska glumica 1968. u jednoj epizodi serije Mayberry R.F.D.. Trenutno je u vezi sa Sidni Bernard, svojim partnerkom više od deset godina, ali nevoljno u medijima otvoreno govori o bilo kojem aspektu njihove veze. Povukla se iz filma Dvostruka opasnost kad je ostala trudna, Sobu panike je snimala u prvim mesecima svoje druge trudnoće. Ima dva sina, Čarlsa (r. 1998) i Kita (r. 2001); Fosterova nikad nije identifikovala niti razgovarala o njihovom ocu.

Decembar 1962

03.decembar 1962.

Teška magla koja je prekrivala London četiri dana prouzrokovala smrt trovanjem sumpordioksidom velikog broja ljudi.

Edit Sparlok Sampson stupila na dužnost sudije u opštinskom sudu u Čikagu, kao prva crnkinja sudija u SAD.

05.decembar 1962.

SAD i Sovjetski Savez postigli dogovor o miroljubivom korišćenju vasione.

11.decembar 1962.

Rođen srpski (jugoslovenski) muzičar, glumac i scenarista Nenad Janković (dr Nele Karajlić), član grupe "Zabranjeno pušenje". (Rođen: Sarajevo/FNR Jugoslavija/Bosna i Hercegovina) Njegov otac je bio profesor orijentalnih nauka na Univerzitetu u Sarajevu. Završio je Drugu gimnaziju u Sarajevu i upisao studije orijentalistike na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu, ali je napustio studije kada je postao apsolvent. Tokom 1980-ih godina bio je poznat kao pevač grupe „Zabranjeno pušenje“ i glumac i pisac u televizijskoj seriji Top lista nadrealista. Osnivač je pokreta Novog primitivizma. Aprila 1992. godine, usled izbijanja rata u Bosni i Hercegovini je izbegao u Beograd, gde je s novom postavom nastavio rad grupe Zabranjeno pušenje. Komponovao je muziku za film Emira Kusturice Crna mačka, beli mačor iz 1998. godine. Takođe je komponovao, ali i napisao scenario, režirao i glumio u seriji Složna braća 1995. Potom je bio glumac, reditelj i koscenarista serije Nadrealna televizija. Napisao je 2014. godine knjigu Fajront u Sarajevu, a 2018 godine knjigu Solunska 28 i potpisao pseudonimom „dr Nele Karajlić”. Za voj roman „Solunska 28“, dobio je Nagradu Momo Kapor, koju dodeljuje Zadužbina Momčilo Momo Kapor.

14.decembar 1962.

Prvu vladu u kojoj su dominirali Afrikanci u britanskoj koloniji Severna Rodezija (danas Zambija) formirao vođa borbe za nezavisnost te zemlje Kenet Kaunda.

28.decembar 1962.

U Mozambiku, portugalskoj koloniji u Africi, ujedinjenjem triju antikolonijalnih grupa osnovan je Front za oslobođenje Mozambika - FRELIMO, pod čijim je vođstvom zemlja posle dugotrajne borbe stekla nezavisnost 1975. ali je dve decenije potom besneo građanski rat. Rivalski pokret Renamo su u borbi protiv Frelima podržavali rasistički režimi Južne Rodezije a potom Južne Afrike kao i neke zapadne sile. Tek pobeda Nelsona Mandele u Južnoj Africi početkom devedesetih godina XX veka i rasno pomirenje u toj susednoj zemlji, stvorili su uslove za okončanje građanskog rata i slobodne izbore koje je dobio Frelimo.